یدالله ملکی در پنجاه‌ونهمین جلسه شورای حفاظت از منابع آب و کارگروه سازگاری با کم‌آبی استان قزوین که عصر شنبه ۱۶ مهر در سالن جلسات استانداری قزوین برگزار شد، اظهار کرد: طی ۲ سال اخیر شاهد خشکسالی بودیم و اگر ترسالی ۲ سال پیش از خشکسالی‌ها نبود الان با چالش جدی مواجه می‌شدیم.

وی ادامه داد: قزوین استانی کم‌آب است که یکی از دلایل آن تغییرات اقلیمی و کاهش ریزش‌های جوی است و افزایش جمعیت و نیاز به آب، کمبود آب را بحرانی‌تر می‌کند و این در حالی است که منابع آبی استان محدود است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان قزوین تصریح کرد: در دهه ۸۰ شورای‌عالی آب طرح تعادل‌بخشی را تعریف کرد اما اقدامات انجام شده در سطح ملی مفید نبود و از سه سال پیش این شورا و کارگروه سازگاری با کم‌آبی تشکیل شد و استان‌ها مکلف به برنامه‌ریزی شدند؛ در سطح کشور برای برون‌رفت دشت‌ها از مشکل کم‌آبی برنامه‌ریزی صورت گرفت تا برداشت آب از سطح دشت‌ها کاهش پیدا کند.

وی بیان کرد: در دشت قزوین سالانه ۶۸۰ میلیون مترمکعب اضافه برداشت داشتیم لذا برای کاهش برداشت موظف به ارائه برنامه شدیم و توانستیم میزان برداشت را به ۵۰۰ میلیون مترمکعب برسانیم.

ملکی تأکید کرد: میزان ذخایر آب‌های زیرزمینی در سال ۷۵ افت شدیدی پیدا کرد، در سال ۹۹ موفق به تثبیت میزان افت شدیم تا افزایش پیدا کند اما با بروز خشکسالی از مهر ۹۷ تا شهریور ۱۴۰۱ سطح آبخوان افت کرد.

وی اشاره کرد: امیدواریم با هماهنگی بقیه دستگاه‌های اجرایی چاه‌های غیرمجاز را پر کنیم؛ همچنین دستگاه‌های حفاری غیرمجاز آب را نیز کشف می‌کنیم که برای این اقدام نیازمند همراهی کلانتری‌ها هستیم، در سه روز گذشته نیز موفق به کشف سه دستگاه حفاری آب شدیم.

تجهیز ۷۰ درصد چاه‌های آب کشاورزی به کنتور هوشمند

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان قزوین با اعلام اینکه ۷۰ درصد چاه‌های آب کشاورزی به کنتور هوشمند مجهز شدند، افزود: پایه و اساس بازار آب کنتور هوشمند و رصدخانه است، اگر رصد نباشد کنتور هوشمند آب نیز معنا و مفهوم پیدا نخواهد کرد.

وی با اشاره به اینکه برنامه استان سازگاری با کم‌آبی است، خاطرنشان کرد: آبرسانی از سد طالقان برای ۱۴ شهر و ۱۹۴ روستا نیز در آینده نزدیک آغاز خواهد شد و ارزش قرارداد این پروژه نیز ۷۰۰۰ میلیارد تومان است لذا امتیازاتی را به سرمایه‌گذار اعطا خواهیم کرد.

ملکی تشریح کرد: در تلاش هستیم سد نُهُب تا پایان سال به اتمام برسد و برای این منظور نیاز به تزریق اعتبار هستیم؛ در سفر ریاست جمهوری برای تکمیل این پروژه ۲۰۰ میلیارد تومان تخصیص داده شد که فعلاً در مرحله ابلاغ است و هنوز اعتباری تخصیص پیدا نکرده است. اگر اعتبارات تخصیص پیدا کند این سد در دهه فجر به بهره‌برداری خواهد رسید.

وی ادامه داد: سد بالاخانلو نیز ۷۱ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و در حال حاضر ۱۶۰ نفر در کارگاه این سد مشغول به فعالیت هستند و ۳۰ میلیارد تومان اسناد خزانه برای این پروژه تخصیص داده شده است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان قزوین اعلام کرد: بر اساس آمارهای موجود در بخش کشاورزی یک میلیون و ۷۳۴ هزار و ۴۱ میلیون مترمکعب آب مصرف می‌شود که یکی میلیون و ۲۱۳ هزار و ۷۸ میلیون مترمکعب از طریق آب‌های زیرزمینی، ۲۷۸ میلیون مترمکعب از طریق سد طالقان و ۲۴۲ هزار و ۶۳ میلیون مترمکعب از طریق آب‌های سطحی تأمین می‌شود.

وی اضافه کرد: در بخش شرب ۱۶۴ هزار و ۶۴ میلیون مترمکعب آب در استان مصرف می‌شود که ۱۶۴ هزار وو ۵۵ میلیون مترمکعب از طریق آب‌های زیرزمینی و ۰.۰۹ درصد از طریق آب‌های سطحی تأمین می‌شود.

ملکی تشریح کرد: در بخش صنعت و خدمات استان یک میلیون و ۹۸۲ هزار و ۹۹ میلیون مترمکعب آب مصرف می‌شود که یک میلیون ۴۶۰ هزا رو ۸۴ میلیون مترمکعب از طریق آب‌های زیرزمینی، ۲۷۸ درصد از طریق سد طالقان و ۲۴۴ هزار و ۱۵ میلیون مترمکعب از طریق آب‌های سطحی تأمین می‌شود.

وی در خصوص تعیین تکلیف چاه‌های مشمول قانون و تعیین تکلیف چاه‌های فاقد پروانه در استان قزوین اعلام کرد: تا پایان شهریور ۱۴۰۱ از ۱۱۸۸ چاه تعداد ۷۶۶ چاه در کمیسیون رسیدگی به صدور پروانه‌ها مطرح و ۱۰۰ حلقه چاه پر شدند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان قزوین توضیح داد: در سال ۹۸ با مسدود کردن ۳۰۹ حلقه چاه ۳۷.۳ میلیون مترمکعب در مصرف آب صرفه‌جویی شد، این رقم در سال‌۹۹ با پر کردن ۲۸۶ حلقه چاه به ۳۷.۷ میلیون مترمکعب، در سال ۱۴۰۰ با مسدودن کردن ۳۱۳ حلقه چاه به ۱۹.۷۶ میلیون مترمکعب و در سال ۱۴۰۱ تاکنون با مسدود شدن ۷۳ حلقه چاه به ۲ میلیون مترمکعب رسیده است.

ملکی گفت: میانگین آبدهی چاه‌های مسدود شده طی سال ۹۸ به میزان ۹ لیتر بر ثانیه، در سال ۹۹ به میزان ۱۰ لیتر بر ثانیه، در سال ۱۴۰۰ به میزان ۶ لیتر بر ثانیه و در سال ۱۴۰۱ تاکنون به میزان ۱.۷ لیتر بر ثانیه بوده است.

تعریف ۵ جبهه برای بازار آب

محمد محجوب، معاون شرکت آب منطقه‌ای قزوین در این جلسه در خصوص طرح بازار آب استان اظهار کرد: پنج جبهه کاری شامل تعارضات قانونی، همگام‌سازی درون سازمانی، مدیریت روانی پیرامون، اقدامات سخت افزاری و نرم افزاری و ضلع سوم تعریف شده است. در مقوله تعارضات قانونی انتقال آب از زمین تحت شرب به بیرون از محدوده، انتقال آب از حوزه کشاورزی به کشاورزی و همچنین انتقال با اختلاف هدایت الکتریکی بیش از ۲۵ درصد ممنوع است. البته ۲ پرسش نیز مطرح می‌شود که آیا امکان برداشت آب فقط برای دارندگان پروانه بهره‌برداری ممکن است؟ نقطه برداشت چگونه باید تعریف شود؟

وی بیان کرد: تشکیل کمیته راهبری بازار آب، تشکیل کمیته فنی، نهایی‌سازی شیوه‌نامه‌های اجرایی، تدوین مفاهیم بانک حقوق آب با نگاه حسابداری، تعریف بازارهای بهره‌وری آب و بازار ثانویه و فضاسازی برای پیاده‌سازی طرح ازجمله اقدامات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری در طرح بازار آب است.

معاون شرکت آب منطقه‌ای قزوین تصریح کرد: در همگام‌سازی درون‌سازمانی نیز همراه‌سازی مجموعه آب زیرزمینی با فرایندهای بازار، چگونگی شارژ کنتورها، وضعیت پروانه‌های بهره‌برداری و رویه اصلاح و تعدیل، برقراری تعامل بین ساماب و بانک حقوق آب و نحوه ورود شارژها به بازار و مدیریت باقیمانده آب مهم است.

وی خاطرنشان کرد: در بازار آب شیوه‌نامه‌ها و سیاست‌های بازار همیشه باید در معرض اصلاح و بازبینی باشد. با گزارش‌های تحلیلی، بازخوردهای عادلانه‌ای از بازار به تیم مدیریت بازار ارائه شود تا ملاک اصلی اصلاحات باشد؛ همچنین میزان رضایت‌مندی و اعتماد جامعه‌ای که ذی‌نفع باشند باید به عنوان یکی از مولفه‌های اصلاحی بازار مورد تأکید قرار گیرد.

محجوب متذکر شد: امکان تغییر هدایت الکتریکی دشت با افزایش بهره‌وری متناسب باکیفیت آب، امکان تشدید افت ناحیه‌ای آبخوان با افزایش صرفه‌جویی به نفع دشت، چگونگی تأثیر بر اجتماع، چگونگی تأثیر بر اشتغال و افزایش سرانه تولید و چگونگی تأثیر بر ابعاد ارزش ذاتی آب و تأثیر بر اقتصاد استان در ضلع سوم بازار آب مطرح می‌شود.