✍ رضا قاسمپور

امروز ۹ شهریور (روز غرق شدن صمد بهرنگی در ارس) در تداوم محبت‌ های بی‌ دریغ دکتر کفاش (معاون اسبق وزیر آموزش و پرورش) پستچی کتاب نفیس “هوش مصنوعی برای معلمان و مدرسه” را تحویلم می‌دهد. مقدمه کتاب به قلم شیوا و سلیس “دکتر عبدالرسول عمادی” است.

وی با بیان خاطرات تدریس در دوره کرونا می‌افزاید: “هوش مصنوعی و هوش انسانی با بهره‌گیری از مزیت نسبی یکدیگر می‌توانند آموزش را به نحو کیفی‌تری سازمان‌ دهی نمایند.”

آشنایی با کتاب هوش مصنوعی

کتاب هوش مصنوعی برای معلمان و مدرسه در ۱۷۴ صفحه نوشته رزلاکین، کارین جورج و ماتلو چگورواست. این کتاب تابستان ۱۴۰۲ توسط گروه مترجمان با مدیریت “دکتر حمید رضا کفاش” به فارسی سلیس برگردانده شده است تا عوامل نظام آموزشی را با هوش مصنوعی آشناتر کرده و اطمینان کاربران را برای بهره‌مندی بیشتر از هوش مصنوعی ترغیب و تشویق نماید.

کتاب مدعی است که هوش مصنوعی در مراحل جمع‌آوری و خوشه‌بندی داده‌ها و پردازش و تحلیل آنها به مدد هوش انسانی شتافته و در همگرایی آموزش حضوری و مجازی نقش‌آفرینی می‌نماید.

کتاب هوش مصنوعی در هفت فصل مرتبط و زنجیروار خواننده را به فهم کاربردی و عمیق از هوش مصنوعی در اموزش رهنمون می‌سازد.هوش،مصنوعی به دو صورت نظارت شونده و فاقد نظارت می‌تواند در پیشبرد فرآیندهای آموزش مجازی (کنترل‌پذیر، مدیریت پذیر و قابل ارزیابی) و البته با رعایت آیتم‌های اخلاق در هوش مصنوعی موثر افتد.

بطور خلاصه هوش مصنوعی در ایجاد یک زیست بوم جدید برآمده از تحولات دیجیتال در دستگاه تعلیم و تربیت سنتی ما در امکان استفاده از داده‌ها را به طور گسترده فراهم اورده است. به کمک هوش مصنوعی می‌توان مدل‌های داده محوری ساخت که به اندازه کافی پیچیده بوده و البته کمک‌کار معلمان در کیفیت بخشی به آموزش الکترونیکی باشد.

تهیه و مطالعه کتاب فاخر “هوش مصنوعی برای معلمان و مدرسه” را به همکاران عزیزم توصیه می‌نمایم.

 شبیه سازی ذهن انسان در کامپیوتر

“علیرضا مهدیه” در خصوص هوش مصنوعی معتقد است: هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) یا به اختصار AI به مجموعه‌ای از فناوری‌ها و تکنولوژی‌هایی گفته می‌شود که به کامپیوتر و سیستم‌های دیگر اجازه می‌دهد تا با استفاده از الگوریتم‌های خاص، داده‌های بزرگ را تحلیل کرده و به صورت خودکار و بدون نیاز به دخالت انسان، تصمیمات درست و منطقی بگیرند؛ هدف اصلی هوش مصنوعی، شبیه سازی قابل قبول عملکرد ذهن انسان در کامپیوتر است.

تمام کلمات، تعاریف و جملات فوق را هوش مصنوعی در تعریف خود نوشته و بازگو کرده است و می‌شود همانند خودش عمیق‌تر نگریست، دید و آموخت که تا چه میزان می‌تواند برای بشریت مفید و موثر و حتی مخرب و ویرانگر باشد.

چالش‌های هوش مصنوعی

و اما هوش مصنوعی نیز همانند بسیاری از مصنوعات ساخت بشر، چالش‌ها و فرصت‌های فراوانی را به میدان آورده و خارج از بحث مهارت، در چالشی عمیق‌تر و بزرگتر، حتی خردورزی و هوشمندی انسان را نیز به چالش کشیده و می‌خواهد که در موارد بسیاری، جایگزین این موجود پیچیده‌ و حساس شود.

جالب‌ اینکه هوش مصنوعی هدف نیست و ابزار و وسیله است و همان ابزاری هست که طی گذشت قرن‌ها انسان به آن رسیده، ساخته و توسعه داده، تا به ماهیت خردمندی و فن‌ ورزی خود دست یابد و بتواند تا جاییکه می‌تواند از این هویت حفاظت نماید.

در نگره ماتریالیسم؛ انسان حیوان ابزار ساز هست و انسانی که ابزار می‌سازد، ثروت و سرمایه و توسعه هم می‌سازد و این یعنی فصل ممیز انسان با حیوان، ابزارسازی آن است و به‌عبارتی حیوان عاقل و ناطق بودن در پس پرده ابزار سازیست و عقل و نطق در صورت عدم وجود ابزار به کار آینده بشر و تولید نخواهد آمد.

هوش مصنوعی هوی هوش انسانی

و جالب‌تر اینکه امروز و در چالش اصلی می‌بینیم که ابزاری که ساخته همین انسان ابزارساز است، می‌تواند در بسیاری از موارد، جایگزین همین ابزار سازی و ابزار خواهی نسل بشر گردد و حتی جایگزین خود انسانی که به تعابیری شاهکار و اشرف همه مخلوقات عالم است باشد و می‌بینیم که درحال‌حاضر هوش مصنوعی می‌تواند هم ابزار باشد و هم ابزارساز و هم حیوان باشد و هم خود انسان !

پردازشگر و شاید نابودگری که هم ماشین است و هم ضد ماشین و هم انسان هست و هم ضد انسان و هم ابر ابزاریست که تمام ابزارها و ابزارسازهای قبلی را به چالش می‌کشد و باز هم خواهد کشید ..

هوش مصنوعی و آینده بشر

هوش مصنوعی و مصنوع هوشمندی که از تمام انواع هوش انسانی و فرا‌‌‌ انسانی بهره دارد و نمی‌شود به راحتی تغییری در تصمیمات آن ایجاد کرد و برنامه‌های منظم و دقیق آن را اجرا نکرد .. ابزاری که هم مدیر است و هم کارگر و هم خادم است و هم مخدوم ، خردمندی که مفهوم انسان خردمند را بازتعریف خواهد کرد و باهوشی که ضریب و سطح هوشی انسانی را معامله خواهد نمود ..

باری، انسانی که ابزار ساخت و تولید کرد و طبیعت را شکل و صورت جدید بخشید، حالا به ابزاری رسیده که در حال تغییر دادن شکل و ماهیت خود اوست و می‌رود که هوشمندتر از خودش، از ابزاری به نام انسان بهره ‌برداری کند !