✍️ رضا قاسمپور

به جهت اهمیت روزافزون نقش روابط عمومی (Public relations) در مناسبات سازمان‌ها و موسسات دولتی و خصوصی روز ۱۷ ماه می (مصادف با ۲۷ اردیبهشت) از طرف مجمع عمومی سازمان ملل به روز جهانی روابط عمومی تخصیص یافته است.

قدمت روابط عمومی به بیش از یک قرن رسیده و خاستگاه آن کشور آمریکاست.

در ایران روابط عمومی پیشینه هفتاد ساله داشته و پدر روابط عمومی ایران دکتر حمید نطقی (متولد ۱۲۹۹ تبریز) شاعر و نویسنده دو زبانه (ترکی و فارسی) است. کتاب ارزشمند *مدیریت روابط عمومی* زاییده فکری بنیانگذار روابط عمومی ایران است.

جمله معروف وی در خصوص تعریف روابط عمومی هنوز هم بدیل ندارد:

“روابط عمومی وکیل مدافع سازمان در بیرون و مدعی العموم در درون سازمان است”.

?بایسته‌های یک روابط عمومی پویا

از روابط عمومی بعنوان چشم و گوش مدیریت و آیینه تمام نمای یک مؤسسه یاد می‌شود.

روابط عمومی ترکیبی از علم، فن و هنر است:

منظور از #علم، مهارت‌های اکتسابی علمی، احساس مسئولیت، ایمان به حقانیت، آشنایی با شاخه های مختلف علوم انسانی (روانشناسی، مدیریت، علوم اجتماعی، ادبیات، مردم شناسی و…) است.

منظور از #فن، آشنایی با فنون روزنامه نگاری، سخنراتی، مصاحبه، تهیه گزارش و رموز و مهارت‌های اطلاع‌رسانی است.

منظور از #هنر نیز، آشنایی و به کارگیری هنرهای هفت‌گانه شعر، موسیقی، نقاشی، مجسمه سازی، نویسندگی و … برای اقناع مخاطب است.

بهره‌مندی از مثلث علم، فن و هنر ضامن کارآمدی یک روابط عمومی بذله گو، شاداب، خلاق و روزآمد می‌باشد.

?آفت‌های روابط عمومی‌ها در جهان سوم

در دول #مونوپولی تمام فعالیتهای اقتصادی مستقیم و غیرمستقیم معطوف به دولت‌هاست. این نظام‌ها معمولا پایبندی خاصی به لوازمات دموکراسی همچون توجه به نظرات مخالف و شنیدن انتقادات و سعی در رفع عیوب از خود نشان نداده و عدم توجه لازم و بایسته به افکار عمومی و خرد جمعی، حلقه مفقوده چنین نظام‌های بسته و انعطاف ناپذیر می‌باشد.

در چنین سیستم‌هایی اغلب روابط عمومی‌ها توجیه‌گر رفتار و تصمیمات (درست و یا نادرست) مدیران خودرأی بوده و عملاً نقش #اطلاع‌رسانی روابط عمومی ها به نقش توجیهی و #تبلیغی سیستم تنزل می یابد و مسئول روابط عمومی بیشتر نقش تشریفاتی داشته و بعضا به درج آگهی‌ها و اعلامیه‌های مناسبتی پرداخته و خلاصه به خاطر نداشتن استراتژی منسجم و مدون، در حواشی روزمرگی سیر میکند و به دلیل فقدان #استقلال و #اقتدار لازم، به جای رفتن به سمت حرفه‌ای گری، سمت و سیاق پاچه‌خواری و تبلیغ عملکرد مدیران پیش می‌گیرد.

علاوه بر آفت‌های مذکور، استیلای نگرش جناحی و باندی در انتخاب مسئول روابط عمومی‌ها، فقدان استراتژی راهبردی و افتادن در ورطه روزمرگی، نبود شناخت دقیق مدیران از کارکرد روابط عمومی‌ها و انتظار تبلیغات‌چیِ مدیر بودن از یک روابط عمومی نیز از آسیب‌های جدی روابط عمومی‌هاست.

?لوازمات روابط عمومی پویا و کارآمد

در موسسات غیردولتی کار ویژه روابط عمومی‌ها بیشتر در جهت‌دهی به افکار عمومی، بازاریابی و پرداخت عالمانه به توسعه و تحول سازمانی است.

در نظام‌های مدرن، مستندسازی نظام پاسخگویی به مشتریان به عنوان عنصر اصلی مشتری گرایی تلقی می‌گردد.

دهکده جهانی به واقع عصر انفجار اطلاعات و فوران ارتباطات می‌باشد. در هزاره سوم، بهره گیری از سیستم روابط عمومی های سنتی، عامل واپسگرایی سیستم و اغفال مدیران از تحولات و واقعیات پیرامونی بوده و خروجی آن ناکارآمدی تشکیلات و دمده شدن سیستم خواهد بود.

برای ایجاد تفاهم بین سازمان و مخاطب، تبیین اقدامات سازمان متبوع، تولید رضایت حداکثری در ارباب رجوع، پاسخگویی به هنگام و عالمانه به پیشنهادات و انتقادات درون و برون سازمانی نسبت به عملکرد موسسه، بررسی بازخورد اقدامات سازمان و انتقال بی کم و کاست آن به مدیران، آماده کردن اذهان عمومی برای اقدامات جدید و تحولات احتمالی در سازمان و… خلاصه برای #امین مدیر و چشم و گوش سازمان بودن از یک طرف و همچنین جلب رضایت نسبی مخاطبان و متقاعد کردن اکثریت، بدون شک کاری هنرمندانه و خلاقانه می‌باشد و چنین توانایی مختص کسانی است که علاوه بر مهارت‌های اکتسابی، واجد مهارت‌های ذاتی و انواع هوش‌ها از هیجانی گرفته تا هوش رسانه ای و … است و بالانس مثلث #علم، #فن و #هنر لازمه موفقیت یک روابط عمومی کارآمد و تمام عیار در سه حیطه اصلی #اطلاع‌رسانی، #پاسخ‌گویی و ایجاد و تداوم #تفاهم درون و برون سازمانی می‌باشد.