در دو سالی که در کرج رحل اقامت افکنده‌ام، با عده‌ای از دوستان جان اقدام به تأسیس انجمن زنجانی‌های مقیم البرز تحت عنوان اشراق البرز نموده‌ایم. با توجه به اینکه بیش از ده درصد از ساکنان البرز اصالت استان زنجانی دارند، پتانسیل‌های بالقوه و بالفعل و پیوست‌های فرهنگی مذهبی بسیاری در این سیل جمعیت غوطه‌ور در ایران کوچک وجود دارد. از این منظر، کرج آئینه تمام‌نمایی از اقوام، فرهنگ‌ها، نژادها، ادیان و مذاهب بوده و کلکسیونی تمام عیار از ایران فرهنگی ماست.

یکی از بزرگانی که در عین بزرگی، بزرگوار بوده و احترام و عزتش بیشتر معطوف به کمالات روحی و خدمات انساندوستانه اوست، استاد شوذب محمدی، سردار سرافراز جنگ تحمیلی، مداح شوریده اهل بیت، جهادگر مبارزه با کرونا، مجاهد نستوه و خستگی‌ناپذیر عرصه فرهنگی مذهبی و از همه مهم‌تر سفیر مهربانی و انساندوستی است.

با هماهنگی و مشارکت دکتر حسن تقی لو شاعر و نویسنده زبردست از اهالی آموزش و پرورش البرز به دیدن استاد محمدی می‌رویم و پس از خوش و بش استارت مصاحبه سه ساعته و چالشی با استاد محمدی را می‌زنیم.

از دوران کودکی و زادگاهش چایپاره زنجان گرفته تا حضور مؤثرش در جبهه‌های جنگ تحمیلی، از رشادت‌های رزمندگان تا مداحی در جبهه، از تشکیل کانون مداحان کرج تا حضور در شبکه‌های داخلی و برون مرزی، از آموزش مداحان تا بازآفرینی حماسه کربلا و لزوم خرافه‌زدایی و دوری از سیاست‌زدگی در مجالس ذکر اهل بیت، و از دقت نظر مداح در گزینش اشعار تا آشنایی با ردیف‌ها و گوشه‌های موسیقی و از لزوم تبیین فلسفه عاشورا و در نهایت از مجاهدت‌های گروه‌های جهادی در دفع شر کرونا…

سکانس اول: رشادت‌ها در جنگ تحمیلی

سردار حاج شوذب محمدی متولد ۱۳۴۲ روستای قیطول از بخش چایپاره زنجان می‌باشد. کودکی‌اش با کشاورزی، گچ‌کاری و بنائی سر شده و از سال ۵۷ ساکن کرج می‌باشد.

وی سردار فرهنگی مذهبی سپاه بوده و در آزادسازی خرمشهر به عنوان اولین آرپیچی زن وارد شهر خرمشهر می‌شود و مأموریت وی و دسته همرزمش خاموش کردن آتش مرگبار چند قبضه سلاح دوشکاه دشمن بوده است و نهایتا ضمن منهدم کردن آخرین آتشبار همزمان خود نیز مورد اصابت قرار گرفته و پس از ساعت‌ها خونریزی به فرودگاه مهرآباد انتقال و به همراه پیکر شهدا به سردخانه منتقل می‌شود و به طرز معجزه‌آسایی علائم حیاتی‌اش برمی‌گردد. وی امروز به مثابه شهید زنده و جانباز سرافراز در خدمت اهل بیت و دستگاه بی‌تکلف امام حسین (ع) قرار دارد.

سردار محمدی قبل و بعد از آزادسازی خرمشهر نیز بارها در عملیات‌های مختلف شرکت داشته و در یکی از عملیات‌ها متهورانه با نارنجک یک تانک عراقی را منفجر می‌نماید، البته لازم به ذکر است که عمده جراحات ایشان مربوط به بعد از عملیات آزادسازی خرمشهر می‌باشد. بخشی از رشادت‌های حاج شوذب و دوستانش در کتب مرتبط با جنگ تحمیلی ثبت و ضبط شده است. صحبت‌هایش بسیار شیوا و شیرین است و ساعت‌ها می‌تواند مخاطبانش را در پای منابر و تکایا میخکوب نماید.

در عین حال عطش دیده شدن و اشتهار نداشته و با تواضع تمام در تشویق و ترغیب مداحان جوان بغایت کوشاست.

سکانس دوم: مداحی اهل بیت (ع)

گسترش شیعی‌گری و رواج تشیع در ایران، مدیون صفویه و علی‌الخصوص شاه اسماعیل جوان می‌باشد. در این دوره #حکیم_ملامحمد_فضولی از ترکان کرکوک، شاعر و عارف سه زبانه (سال ۱۹۹۰ به افتخارش از طرف یونسکو سال فضولی نامیده شد) با خلق اثر بی‌نظیر #حدیقه_السعدا در پاسداشت حماسه کربلا سرمنشاء مقتل‌خوانی‌ها و اشعار آئینی در خصوص رشادت‌های امام حسین (ع) در جهان تشیع و دنیای ترکان گردید.

در همین ایام کتابت #روضه_الشهدا ملاحسین کاشی (شبهه‌دار و…) نیز منبعی برای عزاداری‌ها و مراثی ادبیات سایر ایرانیان تلقی گشت.

از دیگر سوی دو مانع عمده با مبارزه بی‌امان، سیستماتیک پهلوی با زبان و ادبیات ترکان ایرانی وجود داشت. طلوع دل‌انگیز منظومه جهانگشای #حیدربابای استاد شهریار و چاپ بی انقطاع کتب مرثیه به زبان ترکی از این حیث خدمات متقابل زبان ترکی و حماسه کربلا بسیار تنگاتنگ و قابل توجه می‌باشد.

پدر بزرگوار استاد حاج شوذب؛ حاج امیرعلی محمدی از مداحان و پیرغلامان ملی بوده و به واسطه نفوذ معنوی و کلامی ایشان عموزاده‌ها و دایی حاج شوذب نیز به صورت حرفه‌ای به مداحی روی آورده و جالب‌تر آنکه پسر برومند حاج شوذب، #مهندس_محسن_محمدی (کارمند شهرداری) نیز مداح قابلی در سطح کرج می‌باشد.

حاج شوذب از مؤسسین شورای هیئات مذهبی در سال ۱۳۶۱ کرج بوده و علاوه بر آن در کسوت مسئول بسیج مداحان و راه‌اندازی حسینیه مداحان البرز، بنیاد دعبل خزائی و مؤسسه حداث الحسین خدمات بی‌بدیل و شایان توجهی را در قالب آموزش‌های چندگانه، بصیرت‌افزایی و همچنین خدمات درمانی، بیمه، اشتغال، ساماندهی، ثبت هئیات و… به جامعه مداحان عرضه کرده است.

لازم به ذکر است که بنیاد دعبل خزاعی تقریبا ۱۷ سال پیش با دستور رهبر معظم به منظور حمایت و پشتیبانی از مداحان پیسکسوت تشکیل شد. در استان البرز از زمان تأسیس تاکنون تقریبا ۸۰ نفر بیمه شده‌اند که از این تعداد ۱۸ نفر با توجه به سابقه بیمه‌ای که در جاهای دیگر داشتند و یا سابقه بیمه‌شان ۱۰ سال و سقف ۶۰ سال سن را پر کرده بازنشسته شده و هم اکنون حقوق بازنشستگی می‌گیرند.

۱۹ نفر از پیشکسوتان که زمان شروع به کار بنیاد ۶۰ سال را رد کرده بودند، قانون اجازه بیمه شدن را نداد، لذا مستمری می‌گیرند.

این طرح باعث شد مداحانی که شغلشان فقط مداحی بود و به دلیل کهولت سن قادر به مجلس‌داری نبودند، دغدغه تأمین هزینه زندگی را کمتر داشته باشند.

استان البرز با حدود ۲۳۰۰ هیئت مذهبی و ۲۸۵۰ مداح آقا و ۶۷۰ مداح خانم از استان‌های پیشرو در عرصه مداحی و هیئات مذهبی و حسینیه و تکایاست.

حاج شوذب محمدی یکی از طلایه‌داران پرشور و صدیق مداحی ایران و البرز معتقد است که در صوت و آشنایی با ردیف‌های آوازی هیچ کس به پای مرحوم #سلیم_مؤذن‌زاده نخواهد رسید. وی همچنین از مداحان معاصر زادگاهش زنجان، علاقه ویژه و وافری به استاد #حاج_اصغر_زنجانی دارد. این علاقه محصول مؤانست فراوان و معاشرت بی‌پایان با حاج اصغر زنجانی از اعجوبه‌های عالم مداحی است.

وی ضمن اینکه حاج اصغر را استاد خود در عرصه‌ی مداحی می‌داند وی را ذاکری با بینش ممتاز می‌داند و به کمالات معنوی ایشان اشارات کوتاهی می‌نماید. ولی بسیاری از راز و رمزهای وی را مکتوم می‌گذارد شاید برای وقتی دیگر…

استاد شوذب محمدی معتقد است که برای جلوگیری از ترویج خرافات، باید مداحان را در جنبه‌های مختلف آموزش داد. شعر شناسی، موسیقی‌شناسی، مقتل‌شناسی، بصیرت و بینش سیاسی بخشی از جنبه‌های آموزشی لازم برای جامعه مداحی است.

حاج شوذب بر این باور است که صدا و سیما آنگونه که باید به ترویج مداحی اصیل اهتمام نمی‌ورزد و به نوعی خود را محدود به چند مداح نموده است. وی سرند انحرافات را به عهده مداحان می‌داند.

وی شاعر را تولیدگر و مداح را فروشنده شعر تلقی کرده و اشعار مرثیه را در چهار قالب اشعار حماسی، عرض حال، عرض قال و متقن تقسیم‌بندی می‌نماید.

استاد می‌گوید شعر یا عرض حال است که از مشاطه‌گری شاعر بهره برده، یا عرض قال است که انحرافات در آن به جهت وجود روایات یا احادیث غیرمعتبر وارد شده، یا حماسی است که بعضاً دچار غلو شده، یا احساسی است که از خرافات رنج می‌برد. وی معتقد است که بیشتر انحرافات در رسته شعرهای حماسی و احساسی متأثر از داستان‌ها و روایات می‌باشد.

بخش دیگری از انحرافات ترویج دیدگاه مکتب کلامی مرجئه در برخی از مجالس اهل بیت علیهم‌السلام است که معتقد هستند عذابی در کار نیست و گریه بر امام حسین (ع) آثار و عذاب همه نوع گناه را برطرف می‌سازد.

استاد محمدی در جواب سؤال تفاوت #مداح، #ذاکر و #نوحه‌خوان می‌گوید:

#ذاکر علاوه بر مرثیه، با دعا و مناجات‌خوانی نیز سرو کار دارد.

#مداح با استفاده از حدیث، روایات، مقاتل و اشعار مرثیه، قدرت وصف و مدح اهل بیت را داراست.

#نوحه‌خوان بیشتر روضه حال می‌خواند.

وی همچنین در نسبت بین مداحی و شعر و موسیقی می گوید: یک مداح کامل باید شعر شناس بوده و لازم است بر ردیف‌های آوازی و فراز و فرود و همچنین فوت و فن موسیقیایی مسلط باشد تا ضمن انتخاب درست و بهنگام اشعار متناسب با نوع مجلس و جنس مخاطب، تارهای صوتی خود را بهنگام به ارتعاش درآورده و ضمن مواظبت از موهبت صوتی خود، آهنگ و نوا را بالانس کرده و شور و شعور را در مخاطب به غلیان آورد.

سکانس سوم: حاج شوذب محمدی و عنایات اهل بیت (ع)

استاد محمدی انسان نجیب و در عین حال عجیبی است. وی با اینکه ۶۵ درصد ریه‌هایش شیمیایی بوده و قربانی جنگ تحمیلی است، در حوالی شصت سالگی صوتی دلنشین و نفسی گرم و آتشین داشته و تحلیل‌گری منصف و پخته و در یک کلام انسانی آزادمنش و دلسوز است.

از #دکتر_حسن_تقیلو متخلص به #سالک_زنجانی نقل است که اهالی آغچه حصار ساوجبلاغ سه سال پیاپی وی را برای مداحی ایام محرم دعوت می‌کنند و حتی هزینه ایاب و ذهاب استاد را نیز تعارف نمی‌زنند. در سال چهارم اهالی که شیفته منش و صدای استاد شده‌اند مجددا با وی تماس گرفته و در منزل ایشان حاضر می‌شوند و پس از صرف شام از وی برای مداحی محرم دعوت می‌کنند. وقتی با اجابت حاج شوذب مواجه می‌شوند به وجد آمده و یکی از اهالی باغ ۳۵ میلیونی خود را به قیمت ۲۷ میلیون به حاجی واگذار می‌نماید. حاج شوذب پس از بازگشت از کربلا به روستا سر زده و متوجه می‌شود که در ملک شخصی‌اش بنایی ساخته شده است، پس از پرس و جو متوجه می‌شود که اهالی به پاس چهار سال زحمات مداحی محرم کلبه‌ای برایش بنا کرده‌اند.

حاج شوذب شیفته تمام و کمال اهل بیت بوده و ۱۱۸ بار به کربلای معلی سفر کرده است.

وی زندگی هر دو دخترش را مدیون عنایات اهل بیت دانسته می‌گوید: دختر بزرگم به دلیل خفگی ناشی از مسدود شدن مسیر تنفسی، برگه فوتش در درمانگاه نوشته شده بود، اما در همین اثنا و زمانی که مقدمات انتقال کودک به سردخانه را فراهم می‌کردیم، در خلوت خود توسلی به حضرت صدیقه طاهره و خانم رقیه خاتون نمودم، هنوز از آن حال و هوا خارج نشده بودم که دیدم آقایی سراسیمه خود را به درمانگاه رساند و پی‌جوی بیمار بدحال می‌باشد. وقتی به اتاقی که جسم بی‌جان دخترم در آنجا بود رفت، بلافاصله اقدامات احیا را انجام داده الحمدلله نفس رفته را به فرزندم برگرداند و بلافاصله او را به بیمارستان امیر اعلم تهران منتقل نمودند تا ادامه درمان در آنجا انجام بشود. آن پزشک عزیز آقای #دکتر_اسلامی رییس درمانگاه بودند که در ملاقات‌های بعدی می‌گفت من نمیدانم چطور شد به دلم افتاد که الان من باید خودم را به درمانگاه برسانم، گویا از حسی درونی مرا به این کار واداشت. دکتر از من پرسید: چه نسبتی با اهل بیت داری؟

پاسخ دادم: مداح اهل بیتم، و او در جوابم گفت: این را قدر بدان.

سکانس چهارم: حاج شوذب جهادگری مجاهد در مواجهه با کرونا

اسفند ماه ۹۸ همزمان با اوج‌گیری کرونا در کشور، گروه‌های خودجوش مردمی و حرکت‌های جهادی بسیاری در گوشه و کنار کشور نشو و نمو کرده و با ایثارگری تمام و بذل سلامتی خویش با ضدعفونی محلات پایین‌دست و کم‌برخوردار شهرها و اماکن عمومی جلوه‌های نابی از انسان‌دوستی را به نمایش گذاشتند. حاج شوذب نیز با اذعان به اینکه مداح اهل بیت باید در حوزه عمل و از جنبه‌های زبانی، فکری و… با بینش سیاسی درست مواجه شده و به مسئولیت خطیر اسلامی و انسانی خویش عمل نماید، اقدام به تشکیل گروه جهادی ۵۵ نفره از مداحان برای مقابله با کرونا نموده و در قالب سه اکیپ با هزینه‌های شخصی اقدام به سم‌پاشی و ضدعفونی معابر و اماکن عمومی کم‌برخوردار نموده و جلوه‌های ویژه‌ای به خصوص در ایام نیمه شعبان خلق نمودند.

سکانس آخر:

سؤالی که امروز به عنوان یک معلم روزنامه‌نگار ذهنم را به شدت درگیر خود کرده اینست که چرا نسل اول انقلاب، رزمندگان جنگ تحمیلی، جهادگران عرصه‌های سازندگی و…. بی‌آلایش و پاک‌باخته در حفظ و حراست از تمامیت ارضی و تمام داشته‌های معنوی‌مان بدون ادعا و چشمداشت پای در عرصه‌های پرخطر گذاشته و بعضا در راه ملک و ملت، اسلام و انقلاب دست از جان شیرین شستند و برای پایایی و مانایی کیان و هستی ایران و ایرانی مشتاقانه در جبهه‌های مختلف از همدیگر سبقت می‌گرفتند، ولی حالا در دوران تثبیت نظام، ما با نسل دوم و سومی روبرو هستیم که عموما خود را #نسل_سوخته پنداشته و بعضا به هیچ صراطی مستقیم نیستند و در صورت فراهم شدن شرایط به تنها چیزی که فکر نمی‌کنند منافع ملی و عمومی است.

چرا این شور و حال وصف‌ناپذیر که در ایام محرم و صفر در چهارگوشه کشور ایجاد می‌شود مقطعی بوده و این شور بی‌بدیل به شعور و عقلانیت پایدار مبدل نمی‌گردد؟

چرا کسانی که ظاهرأ در ایام تاسوعا و عاشورا مشتاقانه حاضرند جان فدای سرور آزادگان امام حسین (ع) نمایند، در سایر روزهای سال در زندگی شخصی و مطامع دنیوی غوطه‌ور بوده و نیم‌نگاهی به چرایی، چگونگی و فلسفه قیام امام حسین (ع) نمی‌اندازند؟

متأسفانه امروزه سبقت‌های ما بعضا در کم‌کاری، بهره‌مندی از انواع رانت، اختلاس و بی‌مسئولیتی و خلاصه فوکوس بر #منافع_شخصی است.

و اما سؤالی که مسئولین، نخبگان و الیت‌های مختلف باید به آن پاسخی واقع‌گرایانه و درخور بدهند آنست که:

چرا روحیه مردمی و جهادی امثال حاج شوذب محمدی به نسل دوم و سوم کمتر منتقل شد؟

به راستی ما کدامین پل اعتقادی و سیل‌بند ملی را شکسته‌ایم؟

و بالاخره گفتگوی ما با استاد محمدی در حالی پایان یافت که به نظر می‌رسید هنوز ناگفته‌های بسیاری در نهان حاج شوذب وجود دارد که شاید وقتی دیگر بتوانیم آنها را از دریای مواج وجودی ایشان صید کنیم.