جریان مونسون (Monsoon)، که در ایران به نام بارانهای موسمی هم شناخته می شود از اواخر اردیبهشت ماه از سری لانکا و بخشهای جنوبی هند شروع می شود و بتدریج به سمت عرض های جغرافیایی بالاتر حرکت کرده و نهایتاَ در اوایل تیر ماه به پاکستان و نهایتاَ از حدود نیمه تیر ماه بخش ضعیف شده آن به جنوب شرق ایران هم می رسد و بارندگی های مناسبی را در استان سیستان و بلوچستان، هرمزگان , شرق فارس و جنوب کرمان باعث می شود.البته شدت و ضعف این سیستم در سال های مختلف ، متفاوت است و بیشترین اثر آن در ایران هم از قدیم الایام همان بادهای معروف به ۱۲۰ روزه است که سیستان و بلوچستان و جنوب خراسان را درگیر طوفان های شن می کند.

مونسون حجم بسیار عظیمی از رطوبت را از روی اقیانوس هند به شبه قاره هند و نواحی مجاور انتقال می دهد. بر خورد این حجم از رطوبت به رشته کوههای هیمالیا باعث بارندگی هایی در مقیاس بسیار بالا می شود که مردمان آن مناطق از قدیم روش زندگی و فعالیتهای اقتصادی خود مخصوصا در زمینه کشاورزی و دامداری را بر اساس آن تنظیم کرده اند و از این اتفاقات حداکثر استفاده را می کنند.

در سالهایی که شدت مونسون بیشتر باشد بخشهایی بیشتری از ایران ما هم تحت تاثیر قرار می گیرد و البته چون در ایران به عنوان یک اتفاق غیر مترقبه در نظر گرفته می شود معمولا آمادگی برای روبرو شدن با آن وجود ندارد و گاه باعث خسارات شدید می شود و نکته بسیار مهم و قابل توجه مخصوصاَ‌ برای مسئولین به خصوص در زمینه مکان یابی سکونتگاههای جدید برای نسل های آینده این است که با تغییرات اقلیمی و افزایش سالانه میانگین های دما به نظر می رسد کشور ما هم سال به سال ، بیشتر در معرض فعالیت مونسون قرار می گیرد و به عنوان یک پدافند غیر عامل در برابر خسارات ناشی از فعالیت این پدیده از حالا باید چاره اندیشی کرد که قطعاَ‌ در آینده خیلی دیر خواهد بود. در برخی مناطق، برای مثال در کشور هند، تجربه ۱۰۰۰ میلی متر بارندگی در ۲۴ ساعت وجود دارد و این در حالی است که گاهی در ایران با حدود ۳۰ میلی متر بارندگی جانهای زیادی از دست می رود و مسئولین هم فقط با ابراز تاسف از کنار قضیه می گذرند. این را فقط ار این جهت ذکر کردم که مسئولین به خصوص در حوزه مدیریت بحران ،حجم احتمالی اتفاق را با آن چه که احتمالا در ذهنشان می چرخد مقایسه کنند.

امسال هم به نظر می رسد که جریان مونسون در حال پیشروی به نقاط مرکزی ایران و شاید بخش های شمالی باشد ولی احتمالا در سال های بعد احتمال تشدید این پیشروی هم وجود دارد.

جریان مونسون یک حرکت رفت و برگشتی است و از اواخر مرداد شروع به عقب نشینی به سمت جنوب می کند و نهایتاَ‌ در حدود آواخر آبان بخش های جنوبی هند هم از حوزه فعالیت آن خارج و فصل خشکی برای آن مناطق شروع می شود.