رضا قاسمپور

از هفت کاندیدای ریاست جمهوری آقایان رضایی، همتی، مهرعلیزاده و تا حدودی رییسی چون از ریزش رأی سیاسی و جناحی مطلعند گوشه چشمی به پتانسیل بکر قومیت دوخته‌اند.

از ماهها قبل محسن رضایی بر نقش لرها در انتخابات تأکید داشته و سعی در تحریک و جذب رأی ایرانیان لر تبار و تاحدودی اکراد و اعراب داشته است.

رییسی نیز با انتخاب هوشمندانه نیکزاد محبوب‌ترین وزیر ترک‌تبار احمدی‌نژاد در بک‌گراند ذهنی خود به دنبال سهم خود از سبد رای ترکهاست.

در مناظره اخیر نیز هر دو کاندیدای اصلاح‌طلب ترک‌تبار با شعرخوانی و صحبت به زبان ترکی سعی در جذب رأی ترک‌ها داشتند. بر حسب آمار دولت ۴۰ درصد و آمارهای غیر رسمی حدود نیمی از مردم ایران ترک‌تبارند و در صورت حرکت رأی قومی شاید تمام محاسبات سیاسی و جناحی ترک برداشته و اتفاقات دیگری رقم بخورد.

ایران جامعه‌ای موزائیکی بوده و البته دولت مرکزی پیوسته در تلاش است با یکسان سازی زبانی نقش قومیت‌ها را تخفیف و سانسور نماید تا قومیت‌ها همواره در حاشیه قرار گرفته و از نقش‌آفرینی متناسب با وزن و ضریب نفوذ خود بازمانند.

در همین دوره پزشکیان یکی از کاندیداهای مدعی بود که علاوه بر رأی اصلاح‌طلبی و جامعه پزشکی، رأی قابل توجه ترک‌ها و کردها را با خود داشت شاید تنها دلیل برای رد صلاحیت پزشکیان تشکیل فراکسیون نمایندگان ترک‌تبار در مجلس قبلی است.

نتایج یک پژوهش نشان می‌دهد که “رابطه بین ابعاد هویت قومی با متغیر وابسته نشان می‌دهد ابعاد اجتماعی، سیاسی و قوم‌مداری، رابطه‌ای معنی‌دار و مثبت با الگوی رأی‌دهی قومی داشته‌اند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد در مدل رگرسیونی چندمتغیره در مدل نهایی، متغیرهای مطالبات قومی، احساس مشروعیت نظام سیاسی و هویت قومی، رابطه‌ای معنی‌دار با الگوی رأی‌دهی قومی داشته‌اند. همچنین بررسی مدل پژوهش با مدل‌سازی معادلات ساختاری نشان داد متغیرهای احساس نابرابری اجتماعی، مصرف رسانه‌ای، رضایت اجتماعی و احساس مشروعیت نظام سیاسی به همراه میزان تعاملات با سایر اقوام با تأثیر بر هویت قومی و درنهایت شکل‌گیری مطالبات قومی بر الگوی رأی‌دهی قومی تأثیر می‌گذارند.”

به هر حال تکثر قومی_ زبانی و دینی_جنسیتی واقعیتی انکار ناپذیر در جغرافیای سیاسی اجتماعی ایران بوده و در صورت فعال شدن این ظرفیت‌ها احتمالا آرایش سبد رأی در انتخابات ریاست‌جمهوری و شوراها دچار دگرگونی‌های اساسی و البته غیرسیاسی گردد.

عمده مطالبه اقوام غیرفارس معطوف به اجرای بی‌تنازل اصول مغفول قانون اساسی همانند اصل ۱۵ و ۱۹ می‌باشد.