تایوان چسبیده به چین است؛ جزیره ای با ۲۳ میلیون نفر جمعیت که ۸۵۰ هزار نفر از مردمش بین چین و تایوان دایم در رفت‌وآمد هستند چون در چین کار می کنند و یا اقامت دارند. اما امروز، در حالی که که تمام کشورها حتی آمریکا در آن سر کره زمین به‌شدت درگیر کرونا هستند و حتی روزانه ۱۰۰۰ نفر در اثر این ویروس جان خود را از دست می‌دهند، تایوان به‌خوبی توانسته شیوع را مدیریت کند و تا امروز تنها ۳۳۵ مبتلا به کرونا در این کشور ثبت شده و فقط ۵ نفر بر اثر کرونا جان خود را از دست داده‌اند. راز موفقیت تایوان چیست؟
جیسون وَنگ، محقق سیاست‌های سلامت در دانشگاه استنفورد، به همراه همکارانش در دانشگاه کالیفرنیا، طی مقاله‌ای که در مجله انجمن پزشکی آمریکا منتشر شده، اقدامات کشور تایوان از نخستین روز شیوع ویروس در چین را مورد بررسی قرار داده‌اند که توسط شادی حامدی از پژوهشکده آیندگان ترجمه شده است. در این گزارش بخش‌هایی از این اقدامات و نیز مهم‌ترین نکات مربوط به مدیریت تایوان را بررسی نموده‌ایم.

آمادگی سریع، اقدام به‌موقع

کارشناسان جهانی بهداشت دلیل اصلی موفقیت تایوان را «آمادگی سریع و اقدام به موقع» دولت این کشور عنوان کرده‌اند که حاصل تجربه قبلی این کشور در مبارزه با ویروس سارس در سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۴ بوده است. به عقیده آن‌ها، مهم‌ترین عامل موفقیت تایوان، وجود یک مرکز متمرکز فرماندهی برای مدیریت بحران بود. مرکزی که تحت عنوان «مرکز فرماندهی بهداشت ملی»  (NHCC)داده‌ها و اطلاعات را به‌صورت یکپارچه در اختیار مسئولین و کارشناسان قرار می‌داد. این ستاد با اینکه زیرمجوعه نهاد بهداشتی تایوان بود  اما تمرکز و قدرت آن باعث شد که بتواند برای تصمیم‌گیری، اعمال راهبردها و اجرای سریع مصوبات با دیگر نهادها و ساختارهای این کشور یک ارتباط و هماهنگی کامل را برقرار کند. وانگ می گوید: این نظام تمرکز تصمیم‌گیری و فرماندهی روز ۲۰ ژانویه تکمیل شده بود و در طی یک ماه بیش از ۱۲۰ تصمیم‌گیری و اقدام مهم صورت گرفته که هر هفته چهار یا پنج حرکت بزرگ برای مقابله با کرونا در تایوان انجام شد. همانگونه که گفته شد، کنترل مرزهای دریایی و هوایی، شناسایی بیماران، قرنطینه بیماران دارای علایم کرونا، شناسایی بیماران مشکوک، تخصیص منابع، هماهنگی با رسانه ها، اطلاع رسانی شفاف، جلوگیری از پخش شایعات، انتشار اطلاعات دقیق به صورت روزانه، هماهنگی سیاست های اقتصادی، توجه به شرکت ها و امور تجاری و بازرگانی و کمک به خانواده های تایوانی از جمله این اقدامات بوده است.

در سمت دیگر، عامل اصلی که مکمل تصمیم‌گیری‌ها و اقدامات به موقع مرکز فرماندهی بهداشت ملی بود، یک ویژگی بسیار ممتاز و مهم مردم تایوان بود؛ یعنی «علاقه‌مندی همگانی مردم تایوان به پیروی از مقررات دولتی». دکتر چوان‌هوی چی، استاد بهداشت عمومی‌ در دانشگاه ایالتی اورگان در آمریکا در مورد علت این همراهی مردم می‌گوید: «بیشتر مردم تایوان در طول فراگیری بیماری سارس با مشکلات و سختی‌های زیادی دست‌و‌پنجه نرم کردند و هنوز آن روزها را به یاد دارند. همین موضوع به همبستگی مردم کمک می‌کند». او اضافه می‌کند که مردم تایوان می‌دانند که هدفی مشترک دارند و این باعث می‌شود «گوش به فرمان دستورات دولت باشند».

نکته جالب اینجاست که یکی از دلایل اصلی موفقیت قرنطینه در چین نیز همین ویژگی مردم آن کشور بود؛ فرهنگ عمومی که باعث می‌شد مردم از قوانین دولتی حتی در سختگیرانه‌ترین حالت تبعیت نمایند.

اساسی‌ترین اقدامات تایوان برای کنترل کرونا چه بود؟

به محض شیوع ویروس کرونا در چین، تایوان در چند حوزه اساسی زیر، اقدامات سریع و جدی را در پیش گرفت:

 کنترل مرزها، محدودیت در سفرها، و یافتن موارد مشکوک

به‌سرعت مرزهایش را تحت‌کنترل کامل درآورد و  برای ورود شهروندان چینی به تایوان ضوابط سفت‌وسختی قرار داد.  به‌عنوان مثال چینی‌ها تنها با ارائه گواهی سلامت می‌توانستند وارد این کشور شوند. همچنین «اداره‌ی کل بیمه‌ی سلامت ملی» و «سازمان ملی مهاجرت» تایوان اطلاعات مربوط به سفر مسافران بیمار در طول  ۱۴ روز گذشته را در یک پایگاه داده جمع کردند تا در تصمیم‌گیری‌ها برای رصد بیشتر افراد مشکوک به کرونا و نیز در تحلیل‌ها مورد استفاده قرار گیرد. این اطلاعات در اختیار تمام بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و داروخانه‌‌ها قرار گرفت. جیسون وانگ در این مورد می‌گوید: «این امر به کادر درمانی و پزشکی کمک کرد تا در اولین اقدام، بتوانند ضمن بررسی سابقه مسافرت افراد، بیماران مشکوک را شناسایی کنند.»

برای افراد مبتلا و نیز مشکوک ، قرنطینه خانگی اجباری شد و  دولت اعلام کرد که اگر کسی از این قانون تخطی کند تا مبلغ ۳۰۰هزار دلار تایوان (۱۰هزار دلار امریکا) جریمه خواهد شد. افراد قرنطینه‌شده از طریق گوشی‌های همراه ثبت‌شده‌ی دولتی پایش می‌شدند و رفت‌وآمدهایشان رصد می‌شد. برای کشورهای مختلف هشدار سفر با سطوح مختلف درنظر گرفته شد و کلیه سفرهای غیرضروری به چین و یا کشورهای دیگر لغو شد.

تخصیص به‌موقع منابع

در اسرع وقت و قبل از آنکه به مرحله بحران برسند، صادرات ماسک و تجهیزات پزشکی ضروری را متوقف نمود و ظرفیت تولید ماسک را افزایش داد. نیروهای نظامی نیز به کمک آمدند و  سربازها به خطوط تولید ماسک در کارخانه‌ها منتقل شدند.  تسهیلات دولتی (خوابگاه‌ها یا کمپ‌های نظامی خالی) برای قرنطینه استفاده شدند و مراکزی به انجام تست کرونا اختصاص یافت.

بر روی قیمت‌ها نیز یک نظارت جدی صورت گرفت تا از هرگونه سوءاستفاده جلوگیری شود. به‌عنوان مثال برای ماسک‌های موجود یک سقف قیمت در نظر گرفت و هر فرد  اجازه داشت حداکثر سه ماسک بخرد. اداره‌ی دادستانی ارشد تایوان برای جلوگیری از سودجوییِ حاصل از افزایش قیمت محصولات پیشگیری از بیماریْ، کارزارهای ملی راه انداخت و مجازات ۱ تا ۷ سال زندان و جریمه‌ای تا ۵ میلیون دلار تایوان ( معادل۱۶۷،۰۰۰ دلار امریکا) برای خاطیان در نظر گرفت.

اقدامات حوزه ارتباطات و سیاست‌گذاری

از یک سمت اطلاع‌رسانی سریع و به‌موقع را در دستور کار قرار داد و در سمت دیگر به‌صورت جدی و بدون اغماض با هرگونه شایعه‌پراکنی یا ارائه اطلاعات نادرست در خصوص کرونا برخورد شد. در مهم‌ترین اقدام، اداره تحقیقات جنایی این کشور وظیفه رصد منبع شایعات و اخبار جعلی (شایعات علمی، اخبار جعلی در خصوص وضعیت بیمارستان‌ها و …) را برعهده گرفت.  برای اخبار جعلی تا سقف ۳ میلیون دلار تایوان (۱۰۰ هزار دلار آمریکا) جریمه در نظر گرفته شد و  شایعه‌پراکنان تایوانی حتی خارج از مرزهای کشور تحت پیگرد قانونی قرار می‌گرفتند. به‌عنوان مثال یک تبعه‌ی تایوانی در ژاپن به جرم پخش شایعه‌ای مبنی بر اینکه سیانور می‌تواند ویروس کرونا را از بین ببرد، تحت پیگرد قرار گرفت. از سوی دیگر برای کارگران و نیز کسب‌وکارهای آسیب‌دیده از کرونا، کمک‌های مالی جدی در نظر گرفته شد. از جمله اینکه وزارت کار برای کارگرانی که   مجبور به استفاده از مرخصی شده‌اند کمک‌های مالی تا ماهی ۱۸،۹۶۰ دلار تایوان (۶۳۰ دلار امریکا) تعیین نمود و یک بودجه ۶۰ میلیارد دلاری برای کمک به کسب‎وکارها  در نظر گرفت.
موفقیت تایوان با استقبال جهانی مواجه شد. نخست‎وزیر پیشین دانمارک در یادداشتی که در روزنامه تایم منتشر شد، اقدامات این کشور را با سایر کشورها مورد مقایسه قرار داد و نوشت که بقیه ملت‌ها نیز برای کنترل کرونا، باید چنین اقداماتی را در پیش بگیرند. ساندرا لیچت سیاستمدار آلمانی نیز واکنش تایوان به کرونا را برجسته خواند و نخست‌وزیر نیوزلند نیز گفت این کشور در استراتژی خود برای مقابله با گسترش کرونا از تجربه تایوان استفاده خواهد کرد. وانگ در این خصوص می‌گوید: موضوع شمار جمعیت و یا کم و زیادبودن آن نیست حتی کشوری مانند آمریکا که جمعیتش ۱۳ برابر تایوان باشد باید از این پروتکل و این راهبردها بیاموزد شکست کرونا تحت همین تدابیر و وحدت و واکنش ها امکان پذیر است.