صفحات متعدد و پرکار انگیزشی که به اسم حرف‌های روانشناسی و نکاتی برای بهبود حال روحی افراد می‌گویند یکی دیگر از چالش‌های شبکه‌های اجتماعی هستند. آن‌ها در قالب‌های مختلف ویدیو و یا حتی عکس‌نوشت‌های گرافیکی جملات انگیزشی می‌نویسند و به خیال خودشان افراد را به سمت موفقیت و آرامش سوق می‌دهند. اما می‌توان به راحتی این قبیل‌ها حرف‌ها را ناکارآمد و در قالب «روانشناسی زرد» تعریف کرد که ممکن است نظر مخاطب را به خود جلب کند اما چون محتوای عمیق و حساب‌شده‌ای نیست ممکن است اثر معکوس می‌دهد. به خصوص اینکه در بسیاری موارد شاهد بازی با کلمات از سوی افرادی هستیم که حتی مدرک و تحصیلاتی در زمینه روانشناسی ندارند.

روانشناس‌ نما‌ها عامل تخریب بنیان خانواده هستند

زهرا کاشمری، مشاور و مددکار اجتماعی در گفتگو با خبرنگار «تیتر یک» گفت: «تو می‌توانی‌های» افراطی و سرکوب احساسات منفی از جمله حرف‌هایی که به طور مرتب در صفحات روانشناس‌نما‌ها در فضای مجازی می‌بینیم و می‌خوانیم.

وی ادامه داد: رواشناسی زرد امروز با گسترس فضای ولنگار مجازی بسیار زیاد شده‌اند و افراد سوء استفاده‌گری هستند که از مشکلات مردم با فن بیان و زیبا و انجام فعالیت‌های به ظاهر فریبنده سوء استفاده می‌کنند.

کاشمری افزود: این افراد اصولاً تحصیلات تخصصی روانشناسی ندارند و با ارائه مطالبی که هیچ پایه علمی ندارد و با شیوه‌های کلاه‌برداری مردم را جذب و از آن‌ها اخاذی می‌کنند.

این مشاور تصریح کرد: متأسفانه وجود این افراد باعث شده تا جمعی از مردم نسبت به علم روانشناسی و روان درمانی بی‌اعتماد شوند، در صورتی که این افراد در دام یک سری از روانشناس‌نما‌ها افتادند.

وی گفت: در رواشناسی زرد گفته می‌شود که تو به هرچیزی که اراده کنی، می‌رسی در صورتی که علم روانشناسی می‌گوید نرسیدن و نشدن قسمتی از زندگی است و باید بپذیرید، تلاش لازمه رسیدن است اما اگر اتفاق حاصل نشد، نباید ناامید شد.

وقتی روانشناس‌ نما‌ها تیشه به ریشه خانواده می‌زنند

کاشمری ادامه داد: گرایش مردم امروز به روانشناسی زیاد شده و روانشناسی زرد متناسب با این گرایش بازار داغی در فضای مجازی پیدا کرده است و به گونه‌ای ذهن مخاطب را شستشو می‌دهند که به سختی می‌توان آن را تغییر داد.

این کارشناس با بیان اینکه روانشناس‌نما‌ها، خانواده‌های بسیاری را به دلیل مشاوره نادرست به مرز نابودی رساندند، گفت: خانواده‌ها باید با انتخاب مشاوره معتبر زندگی فرزندان خود را نجات دهند نه اینکه زندگی آن‌ها را تخریب کنند.

وی بیان کرد: زیست مجازی از زیست حقیقی واقعی‌تر شده است و نباید هر مطلبی را بدون کنشگری بپذیرید زیرا یک اشتباه می‌تواند زندگی شما را نابود کند.

کاشمری افزود: بازار روانشناسی زرد در فضای مجازی به شدت داغ شده و آن‌ها سود‌های میلیاردی می‌کنند و به دنبال سود بیشتر و نه نجات انسان‌ها هستند.

این کارشناس تصریح کرد: مشاور خانواده با حرف‌های منطقی و درست مخاطب را به سمت زندگی صحیح و نه غیر واقعی و دست‌نیافتنی سوق می‌دهد.

وی در خاتمه خاطرنشان کرد: آمار زوج‌هایی که با روانشناسی زرد خانواده خود را از دست دادند، به شدت رو به افزایش است و بخش قابل توجهی از آن‌ها نیز فریب رسانه‌ای خورده‌اند بنابراین در زیست مجازی هیچ چیزی را بدون کنشگری نپذیرید.

عاطفه موسوی، مددکار اجتماعی در گفتگو با خبرنگار «تیتر یک» گفت: اگر شما هم علاقه‌مند به مطالعه مطالب روانشناسی و خودشناسی هستید یا صفحات کارشناسان مرتبط را دنبال می‌کنید، بدون شک به واژه روانشناسی زرد برخورد کرده‌اید، برای تشخیص‌گذاری کدام بحث‌ها روانشناسی زرد به حساب می‌آیند، مطالب مختلفی منتشر می‌شود و بحث‌های مختلفی وجود دارد.

وی ادامه داد: چالشی که در حرفه‌های یاورانه با آن مواجه هستیم، مشخص نبودن روانشناس نما‌ها و یا مطالب زرد است، به زبان دیگر می‌توان گفت که ما همچنان در آن سطح از آگاهی که می‌بایستی به افراد انتقال دهیم تا تشخیص دهند و از دریافت مطالب مربوط به روانشناسی زرد پیشگیری کنند، دچار چالش هستیم.

موسوی افزود: آنچه که شاید تصور عموم جامعه نسبت به روانشناسی زرد باشد، این است که افرادی هستند که تحصیلات مرتبط ندارند یعنی روانشناسی، مشاوره و مددکاری اجتماعی را به صورت آکادمیک در فضای دانشگاه نخوانده و دوره‌های مربوطه را نگذرانده‌اند، این بخشی از افراد روانشناس‌نما را نشان می‌دهد اما لزوماً همه افرادی که روانشناسی زرد را منتشر می‌کنند، بدون تحصیلات روانشناسی نیستند بسیاری از افراد تحصیلات آکادمیک دارند که ممکن است نامرتبط باشد، اما برخی از روانشناسان زرد به ارائه مطالب غیر علمی یا شبه علمی اقدام می‌کنند، یعنی افرادی هستند که مشخصاً روانشناسی خوانده‌اند.

این مددکار اجتماعی تصریح کرد: البته در اینجا به بحث اینکه مجوز دارند یا ندارند، نمی‌پردازیم؛ افراد زیادی به عنوان روانشناس فعال هستند که تعداد اندکی از آن‌ها مجوز رسمی برای فعالیت به عنوان یک روانشناس رسمی دارند.

وی گفت: روانشناسانی را داریم که به شکل کاملاً غیرمتعارف محتوا‌هایی را انتشار می‌دهند که شبیه نسخه مشترک برای همه افراد است، افرادی که در این حوزه تحصیلات دارند، پکیج‌هایی آماده می‌کنند و این مطالب را به عنوان رویکرد درمانی و نسخه همه جانبه و کارآمد برای همه مردم به فروش می‌رسانند و به هر حال غیر قابل انکار است که بدانیم روانشناسی زرد از نظر اقتصادی هم می‌تواند جذب‌کننده افراد باشد که وارد چنین مسیر‌هایی شوند و محتوا‌هایی را قرار دهند که لزوماً برای همه قابل ارائه نیست و چه بسا افراد زیادی زندگی مشترک، رابطه خوب خود، حال درونی و فضای روانشناختی نسبتاً سالم خود را به حال بدتر و حتی خودکشی کشیده‌اند و این صرفاً به دلیل قرار گرفتن در معرض افرادی است که اصطلاحاً روانشناس‌نما هستند یا مطالب زرد ارائه می‌کنند.

موسوی ادامه داد: متأسفانه آسیبی که از هر نظر به جامعه وارد می‌شود، غیر قابل جبران و بازگشت است. گا‌هاً این افراد به دنبال بحث مالی و اقتصادی هستند که بسیار پررنگ بوده، به فرض اگر یک روانشناس‌نما در صفحه مجازی خود فقط هزار مورد از پکیج خود را با مبلغی حداقلی به دنبال‌کنندگان بفروشد، با یک حساب ساده، فروش چنین محتوا‌هایی می‌تواند حداقل از نظر مالی و اقتصادی بسیار جذاب باشد.

وی بیان کرد: علی رغم اینکه روانشناسی زرد به جوامع مختلف و نه فقط کشور ما آسیب‌زده است، همچنان افرادی هستند که از این مطالب استفاده، پکیج‌هایی خریداری و این چنین صفحاتی را دنبال می‌‎کنند و یا خود به مرور علاقه‌مند می‌شوند تا فعالیتی ضمنی در چنین موضوعاتی داشته یا به بازنشر این مطالب بپردازند.

موسوی گفت: این‌ها افرادی هستند که می‌خواهند با کمترین تلاش به نتیجه‌های بزرگ برسند و سیاست روانشناسان زرد سوء استفاده از ناآگاهی، بی‌اطلاعی و عدم بینش عامه جامعه و سود جویی تجاری از آن‌ها است، دستور‌های کلی و قوانین عمومی که روانشناسی زرد صادر می‌کند، در زندگی انسان‌ها بسیار می‌تواند تضاد آفرین باشد و در نهایت مسائلی جدی ایجاد کند، از این دست مسائل ذکر شده می‌تواند تبدیل به کتاب‌های خودآموز یعنی خود درمانی، دوره‌های آموزشی اینترنتی که با هدف فروش بیشتر مملوء از توصیه‌های بیهوده که گا‌هاً اساس علمی ندارند و یا اگر اساس علمی وجود دارد برای همه آدم‌ها نمی‌شود، نسخه واحد ارائه داد و این یکی از اصول اخلاقی علم روانشناسی است که متخصصین اولین چیزی که در مقاطع تحصیلی و واحد‌های درسی می‌گذرانند، آگاهی به همین موضوع است.

وقتی روانشناس‌نما‌ها تیشه به ریشه خانواده می‌زنند

این مددکارادامه داد: روانشناسان زرد به نفع و سود خودشان پیام‌ها و سخنانی گوش نواز آمیخته به هیجان و تحریف‌های شناختی که احساس خوب موقت به افراد القاء می‌کند، را به جامعه مخابره می‌کنند تا افراد جامعه را از رویکرد صحیح مداخله دور کنند. افراد با توجه به خوش‌بینی ذاتی که دارند، فکر می‌کنند که می‌توانند حال خوبی داشته باشند، افرادی که مطالب زرد ارائه می‌دهند، می‌دانند که روی چه موضوعاتی دست بگذارند، بحث‌هایی مثل موفقیت، مثبت‌اندیشی، تصورات خوب مثل اگرخوب فکر کنی موفق خواهی شد، جملات تأکیدی و هر تصویرسازی ذهنی که می‌تواند شما را به سمت حال خوب ببرد.

وی افزود: هیچ‌کدام از صحبت‌هایی که در روانشناسی زرد می‌بینیم، لزوماً بار منفی و معنای بدی ندارد، اما بحث در اینجا ناکارآمد بودن روانشناسی زرد است و این اسم برای همین است که ما بگوییم این نوع روانشناسی، رویکرد ناکارآمد دارد و صرفاً می‌توانیم به این برسیم که پشت آن هیچ چیزی نیست و انگیزه‌های پنهان افراد برای رشد سریعتر و منفعت‌طلبانه برای خود افراد و نه برای رشد یک جامعه است.

موسوی ادامه داد: روانشناس زرد از طریق تحریک هیجانات، به ما انگیزه می‌دهد و تصویری رویایی از زندگی به ما ارائه می‌دهد. روانشناسیِ علمی به ما می‌گوید که چطور براساس منطق اهداف‌مان را تعیین و زندگی خود را پیش ببریم و اگر زمانی شکست خوردیم با شکست خود روبه رو شویم، مسیرمان را ترمیم کنیم و دوباره تلاش کنیم. در حالی که روانشناسی زرد هیچ ابزاری به شما ارائه نمی‌دهد و صرفاً از طریق تحریک هیجانات، شما را به سمت مسیری خیالی سوق می‌دهد که این هیجان بعد از مدتی افت کرده و وهم‌زدایی اتفاق می‌افتد که فرد با اینکه چقدر اطلاعات دم دستی، غیر کارآمد و غیرمناسب دریافت کرده مواجه می‌شود، انرژی بسیار زیادی را از دست داده و حالا پر از سؤال است و ممکن است احساس شکست کند و نسبت به حرفه‌های یاورانه بی‌اعتماد شود در حالی که مطالبی که تا به امروز از آن‌ها استفاده می‌کرده، روانشناسی علمی نبوده است.

این مددکار اجتماعی تصریح کرد: در رابطه با این حجم بالا از روانشناسی زرد که همچنان توسط صفحات مجازی منتشر می‌شود، باید بدانیم که چه کسی را با چه تحصیلاتی دنبال می‌کنیم، اگر صفحه‌ای نام مشخصی ندارد، گرداننده آن صفحه مشخص نیست، تحصیلات صاحب صفحه مجازی مشخص نیست، بدون شک این صفحه را از لیست صفحاتی که دنبال می‌کنید را حذف کنید، سواد رسانه‌ای خود را افزایش دهید، سواد رسانه‌ای مهارتی است که همه افرادی که گوشی در دست و تلویزیون در منزل دارند باید بدانند، یعنی بدانیم که چه اطلاعاتی درست و غلط است، تفکر انتقادی را یاد بگیریم، زیرا هرآنچه که جذاب و به ظاهر منطقی است، لزوماً درست نیست.

وی در خاتمه خاطرنشان کرد: این موارد بر دوش مردم است اما همچنان بخش اعظم ماجرا در دست متخصصین است، ما وظیفه داریم از هر مجرایی که امکان انتشار اطلاعات وجود دارد اطلاع‌رسانی را دریغ نکنیم، اطلاعات علمی دقیقی را انتشار دهیم و افراد را به مسیر‌هایی که سالم و علمی است تشویق کنیم، اینکه ما دوست داریم که یک شبه پولدار شده، پیشرفت کنیم و شکست‌هایمان درمان شود، تصوری واهیِ آسیب‌رسانی است که بدون شک دیر یا زود ما را دچار مشکل می‌‎کند پس هر حال خوبی یک شبه ایجاد نمی‌شود، حال خوب یک اتفاق نیست، یک فرآیند است.

ختم کلام اینکه برای استفاده از نظر متخصصین حوزه روانشناسی از مشاوره‌های معتبر استفاده کنید، زیرا برخی از روانشناس‌نما‌ها زندگی‌های بسیاری را نابود کردند.