✍️ رضا قاسمپور

جستارگشایی

دکتر علیرضا رحیمی رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر کرج در سی و پنجمین جلسه شورا مطالبی فنی و جالبی در خصوص لزوم ساخت و تکمیل پیاده‌ راه‌ در مناطقی مانند حدفاصل میدان شهدا – خیابان شهید بهشتی، حوالی امامزاده حسن، چهارراه دانشکده، خیابان امیری، شهرک شهید ایرانی در حضور رییس کمیسیون معماری و شهرسازی دادند که مباحث ایشان دقیقا دغدغه فرهنگی اجتماعی یک معلم خبرنگار البرزی است.

اینجانب ضمن استقبال از این حرکت پسندیده و انسان‌محور شورا، آمادگی خود برای کمک و انتقال تجربیات نازلم را به شورا و شهرداری را از همین تریبون مجازی اعلام می‌نمایم.

پیشینه پیاده راه ها در ایران و جهان

گرچه تاریخچه پیاده‌ راه به قرن نوزده در آمریکا گره خورده، ولی جدی‌ ترین پیاده‌ راه ها محصول بازسازی اروپای مخروبه از جنگ جهانی دوم است. امروزه شهرهای کپنهاک، ژنو و آمستردام در ساخت پیاده‌ راه و مسیر دوچرخه در صدر قرار دارند.

یکی از پیاده‌ راه‌ های مهم اروپا، پیاده‌ راه سه کیلومتری میدان استقلال استانبول ترکیه است. این پیاده‌ راه جذاب مملو از نگارخانه‌ ها، رستوران‌ ها، کلوب‌ های شبانه، بوتیک‌ ها، فروشگاه‌ های موسیقی، کتابفروشی‌ ها، نگارخانه‌ ها و سایر مکان‌ های تفریحی و دیدنی است.

+ بیشتر بخوانید؛ کرج هنوز یک پیاده راه ندارد

در ایران نیز در تهران و کلان‌ شهرها جنب و جوش برای ساخت پیاده‌ راه‌ ها بالا گرفته است. گشتگاههای اطراف حرم رضوی و همچنین پیاد ه‌راه تربیت تبریز نمونه‌هایی از پیاده‌ راه‌ های ماست.

پیاده‌ راه شهیر تربیت تبریز  توسط شهردار وقت (محمدعلی تربیت) بر روی جادهٔ ابریشم (ایپک یولی) بنا شده و علاوه بر مختصات یک عابرگذر بیشتر اقلام پوشاک، لوازم آرایش، کیف و کفش، لوازم خانگی و… در آن عرضه می‌شود.

دامنه این پیاده‌ راه‌ ها کم کم به شهرهای متوسطی چون همدان (پیاده‌ راه بوعلی) گسترده شده است.

چرایی و چگونگی پیاده‌ راه‌ ها

به دلیل وجود ترافیک و آلودگی‌های مختلف صوتی بصری و زیست محیطی و همچنین سرعت و ماشینیزم فزاینده، انسان عصر ما هر روز تنهاتر می‌شود و سرزندگی، هویت، معنا، اصالت و آرامش روحی و روانی‌اش تهدید و تحدید می‌گردد.

یکی از راه‌ های تسکین این مصایب رو به تزاید در زندگی مدرن شهری، فناوری معکوس ساخت و تعبیه پیاده‌ راه‌ های شهری است.

عابرگذر (پیاده‌ راه) با هدف ارتقاء تعاملات فرهنگی اجتماعی، ایجاد جو اعتماد و همبستگی بین شهروندان منفرد و ناشناس، بازگشت سرزندگی شهری، افزایش صمیمیت، تجدید حیات مدنی، هویت‌ بخشی، تبادل تجربیات و خاطره‌ سازی و خلاصه مکانی برای پر کردن خلأهای حاصل از مناسبات مدرن شهری ساخته می‌شوند.

اگر یک روی سکه پیاده راه ها تسکین روحی و روانی با جلوگیری از هجوم بی امان ارابه های آهنی در مسیرهایی خاص باشد، روی دیگر سکه هویت بخشی، تجدید حیات مدنی و گسترش تعاملات اجتماعی با رعایت پرسپکتیو و سلسله مراتب بصری، مبلمان انعطاف پذیر با بهره گیری از مصالح مناسب با مدنیت بومی، نورپردازی مناسب در شب و پیوستگی و وحدت کلی است.

فلسفه پیاده‌ راه

پیاده‌ راه مکانی برای ماندن و اتاقی برای توقف موقت است، نه فقط محلی برای عبور بی احساس.

لذا برای متوقف کردن عابرین سراسیمه از ازدحام زندگی، باید جذابیت، امنیت، بهداشت، سرگرمی و نشاط و آرامش و دسترسی به پارکینگ‌ها و امکانات عمومی و مبادلات تجاری برای تحکیم رابطه شهروندی را دارا باشد.

پیاده‌ راه باید حتی‌ الامکان دارای محلی برای بازی کودکان، استراحت سالمندان، ملاقات افراد جهت تبادل تجربیات، دسترسی سهل و آسان به مترو، ایستگاه‌ های اتوبوس و… جهت تحرک و پویایی و جذابیت توقف برای شهروندان باشد.

لزوم ساخت پیاده‌ راه در کرج

کلانشهر کرج پس از انفکاک از استان تهران، عملاً فاقد زیر ساخت‌های لازم برای مرکزیت یک استان سه میلیونی بود. از سال ۸۹ گرچه قدم‌ هایی برداشته شده ولی هنوز با استانداردهای ملی گسلی عمیق مشهود است. مثلا در حوزه بهداشت و درمان یا آموزش و پرورش سرانه‌ها اصلا مطلوب نیست.

یکی از نقاط کار نشده در کرج بحث فقدان پیاده‌ راه‌ های مناسب و چند منظوره در مرکز شهر می‌باشد.

گرچه با ساخت پارک کنار گذر باغ سیب مشرف به چهارباندی مهرشهر، پارک خانواده، پارک تنیس و همچنین پارک باغستان غربی قدم‌هایی در این خصوص برداشته شده است، ولی با توجه به جلسه اخیر شدرا از شهردار و همچنین دوستان شورای شهر انتظار می‌رود با مطالعه فلسفه تأسیس و الزامات و اقتضائات یک پیاده راه هزاره سومی در کلانشهر کرج، به فکر ساخت پیاده‌راه در نقاط استراتژیک شهر باشند.