به گزارش کرج رسا، خانواده و جامعه به عنوان دو رکن اساسی در هر فرهنگ و اجتماعی شناخته می‌شوند. خانواده، نخستین نهاد اجتماعی است که افراد در آن رشد و تربیت می‌شوند و به این ترتیب، تأثیرات زیادی بر شکل گیری شخصیت، هویت اجتماعی و حتی باورهای اخلاقی یک فرد دارد. از سوی دیگر، جامعه به عنوان مجموعه ای از روابط بین افراد و گروه ها، نقش زیادی در تعیین قواعد و رفتارهای اجتماعی ایفا می‌کند. فرزند آوری هم به عنوان یکی از مهمترین و پایه ای ترین بخش‌های فرآیند خانوادگی، همواره تحت تأثیر متغیرهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی قرار دارد و این تأثیرات می‌تواند بطور قابل توجهی بر ساختار جامعه و خانواده ها تأثیر بگذارد.

خانواده در بسیاری از جوامع، مهمترین واحد اجتماعی محسوب می‌شود که بر روی رشد و تربیت کودکان و انتقال ارزش ها، فرهنگ و باورها تأثیرگذار است. در حقیقت، خانواده نه تنها محلی برای تأمین نیازهای ابتدایی انسان از قبیل غذا، سرپناه و امنیت است، بلکه به عنوان اولین مدرسه اجتماعی فرد عمل می‌کند. تربیت، روابط خانوادگی، الگوهای ارتباطی و حتی رفتارهای اجتماعی که در خانواده شکل می‌گیرند، تأثیرات عمیقی بر شخصیت و رفتار فرد در جامعه دارند.

فرهنگ هر جامعه، نوع نگاه آن به فرزندآوری و خانواده را شکل می‌دهد. در جوامع سنتی تر، معمولاً فرزندآوری بعنوان یک ارزش اجتماعی بالاترین اهمیت را دارد و داشتن فرزندان زیاد نه تنها از دیدگاه دینی بلکه از دیدگاه اجتماعی نیز توصیه می‌شود. در مقابل، جوامع مدرن تر، به ویژه در کشورهای توسعه یافته، ممکن است بر رشد اقتصادی فردی و استقلال تاکید کنند، که به طور غیرمستقیم می‌تواند موجب کاهش تمایل به داشتن فرزندان زیاد شود.

عوامل اقتصادی مانند هزینه های زندگی، بازار کار، سطح درآمد و کیفیت خدمات بهداشتی و آموزشی تأثیر زیادی بر تصمیمات فرزندآوری دارند. در جوامع با وضعیت اقتصادی پایدار و امکانات رفاهی مناسب، افراد ممکن است تمایل بیشتری به فرزندآوری داشته باشند، در حالی که در جوامعی با مشکلات اقتصادی، تمایل به کاهش تعداد فرزندان مشاهده می‌شود.

دولت ها می‌توانند از طریق سیاست های تشویقی یا محدود کننده تأثیر زیادی بر فرزندآوری داشته باشند. بعنوان مثال، کشورهای با سیاست های تشویقی مانند اعطای کمک های مالی به خانواده ها یا ارائه مرخصی های زایمان و پدران، ممکن است تمایل به فرزندآوری را افزایش دهند. در مقابل، در برخی جوامع که سیاست های محدود کننده ای مانند محدودیت در تعداد فرزندان دارند، این سیاست ها می‌توانند موجب کاهش نرخ باروری شوند.

خانواده، جامعه و فرزندآوری به هم وابسته هستند و تغییر در هر یک از این حوزه ها می‌تواند تأثیرات گسترده ای بر سایر حوزه ها بگذارد. این ارتباط میان نهادهای اجتماعی و اقتصادی به طور مستقیم بر رشد و توسعه جوامع و همچنین بر ساختار خانواده ها تأثیر می‌گذارد. در دنیای امروز، تلاش برای بهبود شرایط زندگی خانوادگی و اجتماعی از طریق سیاست های حمایتی و ارتقای وضعیت اقتصادی می‌تواند به افزایش فرزندآوری و تقویت نهاد خانواده در جوامع کمک کند.

چگونه می‌توان یک خانواده را تشویق به فرزندآوری کرد؟

تشویق به فرزندآوری یک چالش اجتماعی و فرهنگی پیچیده است که به عوامل متعددی بستگی دارد. برای کمک به افزایش نرخ باروری و تشویق خانواده ها به فرزندآوری، باید راهکارهایی همه‌جانبه در نظر گرفته شود که به نیازها و دغدغه های خانواده ها توجه کند.

الف) حمایت‌های مالی و اقتصادی

یکی از مهم‌ترین دلایلی که بسیاری از خانواده‌ها تمایلی به فرزندآوری ندارند، فشارهای مالی و هزینه های بالا برای تربیت فرزند است. برخی از اقدامات مؤثر در این زمینه عبارتند از کمک های مالی مستقیم که دولت‌ها می‌توانند از طریق اعطای کمک های مالی به خانواده ها، هزینه های اضافی تربیت فرزند را کاهش دهند. این کمک ها می‌توانند به صورت پرداخت های نقدی ماهانه یا اعطای یارانه های ویژه (اعطای زمین رایگان به خانواده های دارای ۳ فرزند به بالا) به خانواده های دارای فرزند در نظر گرفته شوند.

یکی دیگر از دغدغه های اصلی خانواده‌ها در زمینه فرزندآوری، هزینه های بهداشت و درمان است. اگر دولت ها سیستم های بهداشتی کارآمد و مقرون به صرفه ای فراهم کنند که شامل خدمات درمانی رایگان یا با تخفیف ویژه برای مادران و کودکان باشد، خانواده ها ممکن است احساس کنند که بار مالی فرزندآوری کاهش یافته است.

ب) تسهیلات در محیط کار

چالش های شغلی و حرفه ای یکی از عوامل مهم در تصمیم‌گیری درباره فرزندآوری است. بسیاری از والدین، به ویژه زنان، به دلیل نگرانی های شغلی، نمی‌توانند بین مسئولیت های حرفه ای و خانوادگی تعادل برقرار کنند.

ارائه مرخصی های زایمان با حقوق کامل برای مادران و حتی پدران می‌تواند کمک بزرگی باشد. مرخصی پدری که در بسیاری از کشورها هنوز اجرایی نشده است، می‌تواند به توزیع مسئولیت های مراقبتی بین مادر و پدر کمک کند و فشار را از دوش مادر بردارد.

امکان کار از راه دور یا ساعات کاری انعطاف پذیر می‌تواند به خانواده ها کمک کند که بهتر بتوانند از نظر شغلی و خانوادگی تعادل برقرار کنند. این امر به ویژه در جوامع شهری که فشار شغلی بالاست و همزمان هزینه های زندگی نیز زیاد است، می‌تواند تاثیر زیادی داشته باشد.

کارفرمایان می‌توانند با ایجاد محیط های کاری که حمایت کننده والدین است، به کاهش استرس و اضطراب در خانواده ها کمک کنند. فراهم کردن تسهیلاتی مانند اتاق های شیردهی، اجازه دادن به حضور فرزندان در محل کار و کاهش ساعات کاری برای والدین، می‌تواند به تشویق به فرزندآوری کمک کند.

چگونه می‌توان هم ورزشکار حرفه ای بود، هم شاغل و هم مادر

ترکیب نقش های مختلف مانند ورزشکار بودن، کار کردن و مادر بودن ممکن است به نظر دشوار و پیچیده برسد، اما با برنامه ریزی مناسب، حمایت های اجتماعی، و استفاده از استراتژی های مدیریت زمان، می‌توان به طور مؤثر به تمامی این نقش ها رسید.

یکی از مهمترین ابزارها برای موفقیت در هم‌زمانی این نقش ها، مدیریت زمان است. بسیاری از مادرانی که هم ورزشکار و هم شاغل هستند، با چالش های بزرگی در زمینه زمان بندی مواجه می‌شوند. برای حل این مشکل، لازم است با استفاده از برنامه ریزی دقیق روزانه و هفتگی، می‌توان زمان خود را بین ورزش یا کار و خانواده تقسیم کرد.

حمایت از سوی همسر یا شریک زندگی در انجام وظایف روزانه و مراقبت از کودک می‌تواند فشار زیادی را از دوش مادر بردارد. تقسیم وظایف خانه و مراقبت از کودکان می‌تواند به مادر این امکان را بدهد که در کنار ایفای نقش مادرانه، به فعالیت های ورزشی و شغلی خود نیز بپردازد.

بسیاری از زنان که شاغل هستند، نیاز دارند که محل کارشان از آنها حمایت کند. این حمایت می‌تواند به شکل ساعات کاری انعطاف پذیر، امکان دورکاری، یا مرخصی های استثنائی برای مراقبت از کودک باشد. کارفرمایانی که از این نوع حمایت‌ها بهره مند هستند، می‌توانند به راحتی تعادل بین کار، ورزش و مادر بودن را حفظ کنند.

ترکیب نقش های ورزشکار حرفه ای بودن، شاغل بودن و مادر بودن یک چالش بزرگ است، اما با برنامه ریزی دقیق، پشتیبانی اجتماعی و خانوادگی، و مدیریت مناسب زمان و سلامت، می‌توان به طور موفقیت آمیز به همه این نقش‌ها پرداخته و در آن‌ها موفق بود. کلید موفقیت در این است که هر نقش به طور مؤثر و با اولویت بندی مناسب انجام شود، و به همین ترتیب احساس رضایت و کامیابی در تمامی حوزه‌ها حاصل خواهد شد.

ندا اسدی