دانشمندان هنوز در تلاشند تا چگونگی انتقال ویروس کرونا را که این روزها بهداشت جهانی را با وضعیت اضطراری مواجه کرده است، تعیین کنند. مشخص کردن مولفه‌های انتقال این بیماری مرگبار تنفسی، کلید تبیین موثرترین روش‌ها برای محافظت از افراد و توقف همه‌گیری آن است. در نبود اطلاعات دقیق و معتبر، شناخت فعلی در مورد چگونگی انتشار ویروس کووید-۱۹ (کرونا) عمدتا بر پایه آن چیزی است که در مورد کروناویروس‌های مشابه می‌دانیم.

در ادامه به فرضیات اصلی در مورد چگونگی انتقال و انتشار این ویروس اشاره می‌کنیم:

قطرات تنفسی

اکثر کارشناسان بهداشت عمومی بر این باورند که کرونا از طریق قطرات تنفسی که در حین عطسه یا سرفه کردن با شدت از بدن فرد آلوده خارج می‌شوند، انتشار می‌یابد. این قطرات معمولا به اندازه کافی سنگین هستند تا بلافاصله روی زمین یا سطوح پیرامون بنشینند. اگر این قطرات از طریق دست‌های نشسته‌ای که با سطح آلوده تماس داشته‌اند به دهان، بینی یا چشم کسی که در آن نزدیکی است برسند، عفونت ایجاد می‌شود.

بر همین اساس، سازمان بهداشت جهانی (WHO) افراد را به پرهیز از تماس نزدیک با هر کسی که تب، سرفه یا سایر علائم تنفسی دارد، توصیه می‌کند. این بدان معناست که باید دستکم یک متر از فرد بیماری که این علائم را دارد، فاصله گرفته و از دست دادن، در آغوش گرفتن و بوسیدن این افراد خودداری کنید.

اگرچه احتمال انتقال کرونا از طریق چشم‌ها هنوز به طور کامل بررسی نشده است اما گوانگفا وانگ از اعضای هیات تخصصی ذات الریه در چین، معتقد است که در حین معاینه بیماران از این راه آلوده شده است. گروهی از چشم پزشکان نیز در نامه‌ای به هفته‌نامه‌ پزشکی لانست از فرضیه وی پشتیبانی کردند. مطالعات پیشین نشان داده است که بافت معروف به ملتحمه که پشت پلک‌ها و قسمت جلوی صلبیه (سفیدی چشم) را می‌پوشاند، دروازه ای برای ورود عفونت‌ها است. این چشم پزشکان در نامه خود از همکارانشان خواستند تا به هنگام معاینه موارد مشکوک به کرونا از عینک محافظ استفاده کنند.

ذرات ریز هواویز

افراد به هنگام عطسه، سرفه یا حتی نفس کشیدن، ذراتی را به اطراف پخش می‌کنند که آنقدر کوچکند که به جای اینکه به سمت زمین بیفتند، تا مدتی در هوا معلق می‌مانند. از آنجایی که امکان استنشاق این ذرات توسط دیگر افراد حاضر در محیط وجود دارد، وقتی یک ویروس همراه آن‌ها باشد، احتمال این که افراد را آلوده کند بیشتر است.

مطالعات بیشتری لازم است تا تایید شود که آیا این فرضیه در مورد انتقال ویروس کووید-۱۹ نیز صدق می‌کند یا نه. به گفته بنیامین کاولینگ استاد بهداشت عمومی دانشگاه هنگ کنگ، اگر اینطور باشد، کارکنان بخش بهداشت که با افراد آلوده در تعامل و تماس هستند، باید اقدامات احتیاطی که در درمان سایر بیماری‌های عفونی که از این طریق منتقل می‌شوند، مثل سل را در این مورد نیز اتخاذ کنند.

با این حال کاولینگ معتقد است حتی اگر این راه اصلی انتقال کرونا باشد، ماسک‌های تنفسی در جلوگیری از آن تاثیر چندانی ندارند. سردرگمی و نگرانی‌ها در مورد شیوع این ویروس مرگبار باعث بروز کمبود تجهیزات بهداشتی از ماسک‌های تنفسی و دستکش‌های جراحی گرفته تا ضدعفونی کننده‌های دست در جهان شده است.

مدفوع

یکی دیگر از راه‌های احتمالی انتقال کرونا این است که افراد آلوده پس از دفع مدفوع دست‌های خود را به خوبی نشسته و با این دست‌های آلوده سطوحی که افراد سالم با آن‌ها تماس دارند را لمس کنند یا برای آن‌ها غذا تهیه کنند. مطالعات اخیر نشان می‌دهد که این مورد یکی از عوامل مهم و کمتر شناخته شده انتقال این ویروس تنفسی است.

این فرضیه همچنین چگونگی شیوع کرونا بین صدها مسافر و خدمه کشتی‌های کروز را نیز توضیح می‌دهد.

به گفته جان نیکولز از اساتید پاتولوژی دانشگاه هنگ کنگ، اگر اینطور باشد، شست و شوی مرتب دست‌ها و ضدعفونی کردن سرویس‌های بهداشتی و مکان‌های مخصوص تهیه و سرو غذا می‌تواند از مجهز کردن افراد به ماسک‌های صورت در کند کردن روند انتشار و شیوع این ویروس موثرتر باشد. به گفته وی، در این مورد ماسک‌ها می‌توانند مفید باشند زیرا مانع از آن می‌شوند تا افراد انگشتان آلوده خود را به دهان ببرند.

ناقل‌های بی‌جان

آب، مواد غذایی و ناقل‌های بی‌جان -اشیایی چون لباس یا وسایل منزل – ممکن است منبع عفونت باشند، به ویژه اگر به ترشحات تنفسی یا مدفوع فرد مبتلا آلوده شده باشند.

مقامات بهداشت چین متوجه این خطر شده و از همین رو شهروندان خود را به نوشیدن آب جوشانده شده، پرهیز از خوردن غذای خام، شستن مکرر دستها، ضدعفونی کردن سرویس‌های بهداشتی و جلوگیری از آلوده شدن آب و مواد غذایی توسط مبتلایان، توصیه می‌کنند.

بیماری جدید کرونا با نام «کووید-۱۹» از اوایل ماه دسامبر سال گذشته میلادی (دی ماه) در استان هوبی چین شیوع یافت و تاکنون ۷۵ هزار نفر را در این کشور مبتلا کرده و جان ۲ هزار و ۲۳۳ تن را گرفته است.

این ویروس همچنین هزاران نفر را در ۲۷ کشور دیگر مبتلا کرده است. تاکنون ۱۴ نفر در خارج از چین جان خود را بر اثر ابتلا به کرونا از دست داده‌اند.

به گفته مسوولان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران، ویروس کرونا تاکنون ۱۸ مورد قطعی مبتلا در کشور داشته که چهار نفر آنان جان خود را از دست داده‌اند. در لبنان نیز یک مورد ابتلا و ۲ مورد مشکوک شناسایی شده‌اند.