به گزارش کرج رسا به نقل از روزنامه جام جم، در حالی که مسؤولان صنفی و تشکل‌های مربوط به میوه و تره‌بار، ستاد تنظیم بازار و دولت را مقصر این موضوع می‌دانند، اما ستاد تنظیم بازار در این‌باره واکنش نشان داده که درباره دپوی کالا نقشی نداشته است. میوه‌هایی که قرار بود در نوروز وارد چرخه مصرف شود، اکنون در حال فاسد شدن است که این موضوع سوالاتی مانند این‌که چرا این میوه‌ها در آن زمان وارد بازار نشد یا این‌که چرا پس از ۱۵ فروردین در سبد صادرات قرار نگرفت، پیش می‌آید که در ادامه گزارش به جزئیات آن پرداخته‌ایم.

یکی از باغداران شهر دماوند که در زمینه تولید سیب فعالیت دارد، به خبرنگار ما گفت: «وزیر جهاد کشاورزی و وزیر صمت پیش از ایام نوروز وعده‌هایی مبنی بر در اختیار گذاشتن غرفه برای فروش محصول مازاد باغداران مطرح کرده بودند که عملی نشد و در حد همان وعده باقی ماند.»

وی افزود: «باغداران چندین سال است که اصلا طعم حمایت را نچشیده‌اند و هزینه‌های تولید آن‌قدر بالا رفته که دیگر تولید، صرفه اقتصادی ندارد. افرادی صاحب سرمایه، میوه را روی درخت از ما خریداری می‌کنند و زمانی که این میوه به دست مصرف‌کننده می‌رسد، افزایش قیمت چهار تا پنج برابری داشته است.

به ازای هر کیلو سیب، ۵۰۰۰تومان به باغدار می‌رسد اما مصرف‌کننده باید بین ۱۹ تا ۲۴ هزار تومان خریداری کند و این اختلاف قیمت بخشی مربوط به حمل و نقل، سبد و کاغذ است و مابقی نصیب دلال می‌شود.» به گفته این باغدار، سال‌هاست این موضوعات به وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صمت اطلاع داده می‌شود، اما نظارتی روی این موضوع نیست.

تکرار یک اشتباه

اوایل مرداد سال ۹۸، حدود هزار تن سیب در دماوند فاسد شد. اتفاقی که این روزها هم دوباره شاهد آن هستیم. در سال ۹۸ هم به جای این‌که میوه‌ها راهی بازار میوه و تره‌بار شود، در انبارها ماند و فاسد شد. میوه‌هایی که کیفیت خود را از دست داده بودند و میوه‌هایی که وضعیت بهتری داشتند، برای آبمیوه و کنستانتره مورد استفاده قرار گرفت.

حالا دوباره این داستان در حال تکرار است و با احتساب کف قیمتی ۶۰۰۰تومانی برای هر کیلو گرم سیب و پرتقال و فاسد شدن ۳۰هزار تن میوه، حدود ۲۰ میلیارد تومان به کشاورزان زیان تحمیل شده است. فعالان بازار، دخالت دولت در امر بازار را عاملی برای نابه‌سامانی می‌دانند و معتقدند فساد میوه‌های تنظیم بازاری اتفاق جدیدی نیست و هرساله شاهد آن هستیم. نوروز سال گذشته، سیب درختی بازار بسیار خوبی داشت و قیمت آن یکباره افزایش یافت.

در آن زمان این انتظار وجود داشت کسانی که میوه را ذخیره کرده بودند، آن را وارد بازار کنند. اما این میوه‌ها سر از بازار کشورهای همسایه درآورد و همین باعث شد تا میوه همچنان در بازار داخل گران بماند. هر چند پیدا کردن یک بازار صادراتی کار بسیار مشکلی است و نباید آن را از دست داد اما زمانی بازار صادراتی اهمیت پیدا می‌کند که آن کالا ابتدا نیاز بازار داخل را رفع کرده باشد و بعد در سبد صادرات قرار بگیرد.

وزارت صمت مقصر است؟

قاسم نوده‌فراهانی، رئیس اتاق اصناف تهران درباره دپوی برخی میوه‌ها و وجود میوه مازاد بر نیاز بازار در سردخانه‌ها و انبارها گفت: «وزارت صمت مسؤولیت فروش میوه تولید‌شده را ندارد و موضوعی که به ستاد تنظیم بازار در این‌خصوص مربوط است، بحث خرید و تامین برخی اقلام، از جمله میوه‌ برای تنظیم بازار و جلوگیری از افزایش نامتعارف قیمت‌هاست.»

رئیس اتاق اصناف تهران در ادامه با بیان این‌که برای تنظیم بازار میوه شب عید، ستاد تنظیم بازار مانند سنوات قبل، اقدام به خریداری میوه کرده، افزود: «ستاد تنظیم بازار براساس آمار و رصد بازار کشور، حدود ۲۰ هزار تن پرتقال را برای تنظیم بازار میوه شب عید خریداری کرد که ۴۰۰۰ تن آن برای استان تهران درنظر گرفته شده بود.

بنابراین این‌که این حجم از میوه در انبارها و سردخانه‌ها دپو شده است، ربطی به وزارت صمت و تنظیم بازار میوه شب عید ندارد.» وی در بخش دیگر صحبت‌های خود با تاکید بر این‌که میوه موجود در سردخانه‌ها از باغداران خریداری شده است، افزود: «مقصر این اتفاق خریدارانی هستند که میوه را در انبارها و سردخانه‌ها دپو کردند و حاضر نبودند در زمانی که تقاضا در بازار وجود داشت، میوه را با قیمت مناسب و پایین عرضه کنند و حالا که تقاضا این اقلام کاهش پیدا کرده است، با تهدید فساد میوه روبه‌رو شده‌اند.»

رئیس اتاق اصناف ادامه داد: «سال گذشته شاهد افزایش قیمت غیرمنطقی میوه در بازار بودیم و اگر این افراد، میوه را در همان زمان با قیمت پایین به بازار عرضه کرده بودند و به سود متعارف و منطقی راضی بودند، این اتفاق نمی‌افتاد.»

پاسکاری وظیفه

محمدشفیع ملک‌زاده، رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی با بیان این‌که وظیفه همه دستگاه‌هایی که در موضوع تنظیم بازار و عرضه محصولات کشاورزی هستند، کاملا مشخص است، افزود: «در سال ۹۱ قانون، وظایف را کاملا در اختیار وزارت جهاد کشاورزی قرار داد، اما در سال ۹۷ این وظایف به وزارت صمت واگذار شد.»

ملک‌زاده ادامه داد: «باتوجه به این‌که تنظیم بازار و عرضه محصولات کشاورزی اعم از میدان میوه و تره‌بار، بازارچه‌ها و همچنین خرده‌فروشی‌ها در اختیار وزارت صمت است، با کوتاهی‌های صورت‌گرفته، وزارت صمت مقصر است و وزارت جهاد کشاورزی تنها وظیفه تولید را دارد.»

به گفته وی، دخالت بی‌مورد در قیمت‌گذاری موجب افزایش قیمت میوه شب عید شد، الان این میوه‌ها بی‌مشتری مانده‌اند و درحال فاسد شدن هستند، از این رو لازم است افرادی که این میوه‌ها را انبار کرده‌اند، قیمت را کاهش دهند و عرضه کنند. البته صادرات هم باید تسهیل شود تا بتوانیم بخشی از این میوه‌ها را قبل از این‌که فاسد شوند، به کشورهای همسایه مانند عراق، افغانستان و سایر کشورهای دیگر صادر کنیم. ملک‌زاده افزود: «تا چند روز آینده میوه‌های تابستانه و بهاره به بازار می‌آید و دیگر این میوه‌ها خریدار ندارد و بیشتر از این نمی‌تواند در سردخانه‌ها و انبارها بمانند.»

هشداری که توجه نشد

«لاکپشت را چه بکشی چه پشت رو کنید، یکی است.» مجتبی شادلو، نایب‌رئیس اتحادیه سراسری باغبانی کشور با بیان این ضرب‌المثل گفت‌و‌گوی خود را با جام‌جم آغاز کرد و گفت: «ستاد تنظیم بازار یک درصد از میوه‌های تولیدی را برای شب عید ذخیره می‌کند تا بتواند به‌اصطلاح بازار را تامین کند، اما جالب اینجاست این اقدام دولت قیمت رسمی پرتقال را از ۷۰۰۰ تومان به بیش از ۱۰ هزار تومان و سیب را از ۸۰۰۰ تومان به ۱۱ هزار تومان افزایش داد.»

وی تاکید کرد: «میوه‌هایی که ستاد تنظیم بازار ذخیره کرده بود، میوه‌های بی‌کیفیت بودند و در نوروز جذب بازار نشد. ۲۵ اسفند جلسه‌ای برگزار شد که برای صادرات میوه برنامه‌ریزی شود و دو روز بعد، بدون اطلاع تشکل و اتحادیه میوه و تره‌بار، عباس قبادی، دبیر ستاد تنظیم بازار اعلام کرد صادرات میوه ممنوع شد.

شوک‌هایی که به بازار میوه وارد می‌شود کشاورز، تاجر و مصرف‌کننده آسیب می‌بیند. دستور به ممنوعیت صادرات در حالی که حجم زیادی سیب و پرتقال تولید در داخل انبارها مانده بود، نتیجه مشخصی داشت و کاملا واضح بود در ابتدای امسال با انباشت میوه‌های روبه‌رو خواهیم بود که به دلیل نبود بازار دچار فساد خواهند شد.»

شادلو با بیان این‌که خطر فساد برای حجم زیادی از سیب و پرتقال مانده در انبارها وجود دارد، اظهار کرد: «با توجه به افزایش تولید محصولاتی باغی، بیش از سه ماه پیش نسبت به احتمال فساد میوه‌ها در انبارها، در صورت عدم تعریف بازار مصرف برای آنها، به مسؤولان وزارت صمت هشدار داده بودیم.» وی با بیان این‌که به دلیل آب و هوای مناسب در سال گذشته شاهد رشد تولید محصولات باغی بودیم، اظهار کرد: «در اواخر آذرماه سال گذشته بود که وزارت صمت دستور به توقف صادرت سیب و پرتقال داد، در آن زمان ما به وزیر صمت نامه نوشته و گزارشی درباره افزایش تولید در این دو محصول و خطر بسته شدن بازار مصرف خارجی هشدار دادیم. پس از آن با کمک نمایندگان مجلس، وزارت صمت را وادار به رفع ممنوعیت صادرات کردیم تا حداقل اجازه صادرات سیب در قبال واردات موز صادر شود، چراکه به‌روشنی آشکار بود که که اگر بازاری برای مصرف نباشد، باغداران زیان می‌بینند و محصولات از بین می‌رود.» به گفته شادلو؛ به‌رغم صدور این اجازه و تصویب آن، وزارت صمت با تاخیر عجیب ۵۰ روزه، آن را به گمرکات ابلاغ کرد. مدت زمان باقیمانده برای جلوگیری از فساد میوه‌های مانده در انبارها را حدود یک ماه عنوان کرد.

وزیر باید پاسخگو باشد

ولی اسماعیلی، نایب رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس در مورد اظهارنظر رئیس اتحادیه بارفروشان که مدعی شد ۳۰ هزار تن پرتقال در انبارها فاسد شده است، گفت: «این‌که به وزیر صمت تذکر شفاهی داده‌ام چرخه معیوب توزیع را درست کنید، یعنی همین!» وی افزود: «مردم شب عید میوه پیدا نکردند اما پرتقال‌ها به خاطر سوءمدیریت فاسد شد و قطعا از تمام ابزارهای نظارتی استفاده و وزیر را پاسخگو خواهیم کرد.»