✍️ رضا قاسم پور

جستارگشایی

ظاهرا معلمان در کشورهای جهان اول سالانه مکلف به جهانگردی و کسب تجارب عینی (مشاهده و قیاس سیستم های اموزشی)از دیگر نقاط کره زمین هستند.
ما در ایران علاوه بر مشکلات منزلتی و معیشتیِ تاریخی، مدام در کنار نابه سامانی مدارس عادی دولتی، گرفتار روزمرگی هایی چون رتبه بندی معلمان، استرس اعتراضات دانش اموزی،تحصن همکاران و …هستیم.

در این سیستم ایستا و ناکارامد، معلم نیز ناچارا در روزمرگی و قهقرا سیر آفاق و انفس می نماید و عملا مجالی برای مطالعه و مکاشفات اندرونی و ملاحضات بیرونی نداشته و نتیجتا برونداد دستگاه تعلیم و تربیت موجبات نارضایتی ذی نفعان متکثرش را فراهم می آورد.

روستای واریان ونیز ایران

روستای ایستای طالقان و واریان کرج از روستاهای اسرار آمیز ایران هستند. به پاس کنجکاوی رسانه‌ای پیارسال بازدیدی ناقص از روستای افسانه‌ای ایستا داشتم.

برای ورود به تنها روستای آبی ایران (ونیز ایران) با استاد فرهاد رجبی (قرآن پژوه و همکار بازنشسته) تماس می‌گیرم. پس از هماهنگی‌های لازم با پلیس راه جاده چالوس و قایقرانان سد کرج بالاخره پنج‌شنبه با اکیپی از همکاران شهید مدرس و میهمانانی از کرج و تهران (استاد پورسلیمان، مدیر صدای معلم) وارد این روستای به غایت بکر، زیبا و ماندگار می‌شویم.

پس از قایق سواری روی دریاچه رو به موت سد کرج، با پیاده‌ روی مختصری درب ویلای استاد فرهاد رجبی (همکار بازنشسته و برادر دکتر مهراب و مهران رجبی) قرار می‌گیریم. به دعوت استاد وارد گوشه‌ای از بهشت برین می‌شویم.

برادران رجبی از مفاخر استان البرز و کشورند. مهران رجبی بازیگر سرشناس ملی، فرهاد رجبی نویسنده کتاب فاخر آیات انسانی، و دکتر مهراب رجبی البرز پژوه نامی و از سفرای اسبق ایران در اروپا هستند.

پس از صرف چای هیزمی و ناهار مختصر در پاییز برگ‌ریزان با راهنمایی استاد رجبی تا حوالی غروب به واریان‌نوردی مشغول می‌شویم. کوچه‌باغ‌های روح‌نواز، کلبه‌های سحرآمیز، ویلاهای بدون در و دروازه، املاک بدون حد و مرز و دیوار کشی، انواع درختان میوه، میوه‌های کوهی، آبشارهای مسلسل، کوه‌های سر به فلک کشیده، صخره‌های تند و تیز و….گوشه‌هایی از این روستای مشرف به سد کرج است. اطلاعات کامل‌تر در خصوص واریان این جواهر سبز و بدون ماشین، ترافیک و دود و دم با مختصر جستجو در اینترنت هویداست.

واریان روستای بدون ماشین

“بیشتر مسافرانی که از جاده چالوس، راهی شمال می‌شوند، روستایی را در آن سوی سد کرج می‌بینند؛ روستایی که هر بیینده‌ای را کنجکاو خواهد کرد. روستای واریان، یکی از مرموزترین روستاهای ایران است که لقب تنها روستای آبی کشور را به دوش می‌کشد. این روستا که جزو دیدنیهای استان البرز به شمار می‌آید، در فاصله کوتاهی از شهر کرج و تهران قرار دارد و تنها راه دسترسی به آن، از طریق قایق است.

روستای واریان ابتدا در جایی که اکنون بستر دریاچه سد کرج است، قرار داشت اما اهالی و ساکنان آن به مناطق بالاتر کوچ داده شدند و بدین ترتیب تنها راه ارتباطی آن راه آبی است. پس از پی‌ریزی سد امیرکبیر، تنها راه ارتباطی به ده واریان گذر از دریاچه سد کرج با قایق است. در این سوی دریاچه و کنار جاده هتلی به نام هتل واریان قرار داشت که امکاناتی برای قایق‌رانی و اسکی روی آب نیز دارا بود.

از سال ۱۳۳۴ که سنگ بنای سد کرج گذاشته شد. در روستای واریان حدود ۵۰۰ خانوار زندگی می‌کردند و این روستا مرکزیت داشت و پس از ساخت سد بخش بزرگی از روستا زیر آب رفت و برای تردد اهالی باقی‌مانده روستا که با جاده اصلی فاصله داشتند، قایقی در نظر گرفتند که عبور و مرور تا حدودی میسر شود و در سال ۵۹ نیز پس از اقدامات جهاد سازندگی طبق قرادادی مقرر شد که سازمان آب و فاضلاب تهران برای اتصال روستا به جاده اصلی پلی بنا کند، ولی این اقدام صورت نگرفت.

نوستالوژی هتل واریان

واریان در قدیم شامل چند محله بود؛ محله‌هایی که هر یک، محل سکونت خاندان متفاوتی بودند. به‌طور مثال، خاندانی که در محله کیان زندگی می‌کردند، با نام کیانی شناخته می‌شدند. کیانی‌ها، بزرگ‌ترین و با نفوذترین خاندان واریان بودند. واریان قدیم (پیش از دهه ۱۳۴۰) به روایت کربلایی حاج غلامحسین بهرامی دارای ۱۸ محله به نام‌های کیان، عبادان، پسه ده، توکلان، آهنگران، شاگیان، ساریان، جیرین سران، باغ خلیل، ایسیوول، باغ محله، قدمان، قیاسان، گریان، دومالان، مسگران، آنطرف‌ آب و میون سرا بوده است.

در اوایل آبگیری سد کرج در آن سوی دریاچه، در ساحل غربی سد کرج و کنار جاده، هتلی به نام هتل واریان ساخته شد که امکاناتی چون قایق سواری و اسکی روی آب را در اختیار مهمانان خود قرار می داد این هتل به علت جلوگیری از الودگی آب دریاچه تخریب شده است.

محله هاقوری به‌علت برخورداری از دو درخت گردوی بسیار قدیمی، از اهمیت ویژه‌ای در واریان برخوردار است

تاریخچه واریان

مجموعه سد امیرکبیر یا سد کرج بر فراز رودخانه کرج، یکی از بزرگ‌ترین سدهای جهان است و اولین سد چندمنظوره ایران به شمار می‌آید. این سد که بین سال‌های ۱۳۳۷ تا ۱۳۴۲ شمسی ساخته شده است، به‌عنوان محلی تفریحی و ورزشی نیز شناخته می‌شود.

دریاچه چهار کیلومتری پشت سد کرج، درخشش آب و طبیعت زیبا، آب‌وهوای عالی و چشم‌اندازی جادویی در دل جاده زیبای چالوس قرار دارد” روستای واریان در حال حاضر دارای هفت محله به نام‌های خراسانیان، کافر دره، خش دره، کل دره، دره وانو، دیمان جار و «هاقوری» است. هاقوری از زمین‌های زراعی روستای واریان است که توسط دولت خریداری شد. متاسفانه در سال‌های اخیر به‌دلیل عدم رسیدگی مناسب، این زمین‌ها خشک شده و از بین رفته‌اند.

سد کرج؛ تشنه یک جرعه آب

مسئله خشکسالی، تخریب محیط زیست و بحران مدیریت از پاشنه آشیل های جدی ایران عزیز ماست. خشک شدن دریاچه ارومیه،زاینده رود و صدها رود و رودخانه و تالاب بیانگر شکست قطعی سیاست های محیط زیستی و زیست محیطی دولت‌هاست.

متاسفانه سدهای ما نیز درگیر این بلایای طبیعی و غیرطبیعی هستند. به گفته بومیان واریان حدود ۱۰۰ متر از ارتفاع سد کاسته شده و پسرفت آب از کچلی کوهها و زمین های حواشی دریاچه سد کرج کاملن مشهود و ملموس می باشد.

به راستی کدامین پل را شکسته ایم که اینگونه اسیر بلایای زمینی و آسمانی گرفتار آمده ایم؟