✍️ رضا قاسمپور

? در دلتنگی غربت یار و دیار، زنگی به دکتر مهراب رجبی البرز پژوه نامی و مشاور استاندار زده و جویای احوالش می‌شوم. با استقبالی گرم به دفتر کارش در استانداری البرز دعوت می‌کند.

دو ساعت حرف‌هایش را با گوش جان استماع می‌کنم. هر از گاهی لابلای مسلسل حرف‌هایش سؤالاتی از تاریخچه بنیاد البرز شناسی، چرایی و چگونگی استان شدن البرز، نسبت بنیاد البرزشناسی با اقوام ساکن در ایران کوچک و… شلیک می‌کنم.

از خاطرات کودکی در زادگاهش واریان تا سفرهایش به پنج قاره جهان، از ادراکات روحی تا مکاشفات عوالم چندگانه، از اروس تا ارس، از چرایی و چگونگی استان شدن البرز تا وجب به وجب خاک گهرریز مام میهن…

رجبی متولد ۱۳۳۶ جاده چالوس، مؤلف ۱۵ کتاب و صدها مقاله بوده و روح زندگی و امید و اشتیاق به توسعه در پس کلمات و انحنای چشمان نافذش موج می‌زند. ۱۶ سال معلمی در مدارس کرج و همان قدر حضور در وزارت خارجه به عنوان دیپلمات ارشد و تدریس در دانشگاه بخشی از زندگی پربار این معلم فرهیخته می‌باشد.

۶ سالی است که بازنشسته شده و سه دهه پیش، ایده استان شدن کرج را در سر می‌پروراند، ولی به خاطر درهم تنیدگی مسائل تهران کرج و همچنین میراث مشترک، امروز پشیمان از ایده خود بوده و می‌گوید: «اعتراف می‌کنم که من در این خصوص اشتباه کردم. تهران و کرج تفکیک ناپذیرند و یک دهه قبل؛ استان البرز ناقص الخلقه متولد شده است و ای کاش این اتفاق نامیمون هرگز رخ نمی داد.

وی معتقد است که برای فهم روشن و علمی از مقوله “جای نام‌ها” در ایران حداقل باید علاوه بر زبان فارسی (اوستایی، اشکانی و پهلوی) بر ده زبان مسلط بود.

استاد رجبی می‌گوید: «متأسفانه اهتمامی جدی به البرز شناسی و مسائل فرهنگی در بین مسئولین مرتبط دیده نمی‌شود. از سه دهه قبل به پاس علاقمندی به زادگاهم یک تنه پیگیر بنیاد البرز شناسی و ایده‌های مشابه بودم و در این راه تاکنون ریالی مزد از شخص حقیقی و حقوقی دریافت نکرده‌ام و بی‌توجهی مسئولین ادوار مختلف و بی‌تفاوتی مردم و… هرگز تأثیری در پیگیری اهدافم نداشته‌اند.»

در خصوص روز فرهنگی البرز می‌گوید: «از شش سال پیش بیستم مهرماه را به دلایل مختلف به عنوان روز فرهنگی البرز پیشنهاد کرده‌ام و متأسفانه یک سالیست که جلسات شورای فرهنگ ‌عمومی برای مصوب کردن این مهم تشکیل نشده است.»

رجبی نماد جانوری البرز را عقاب پرطلایی، نماد گیاهی را درخت هشت هزار ساله اورس و نشانه تمدنی را منطقه باستانی یوزبیگی (تپه باستانی ازبکی نظرآباد) بیان می‌کند. سال ۹۷ به یمن یکصد سالگی دبستان برزگران، روز ملی البرز به همت بنیاد البرز شناسی برگزار گردید.

وی با اشاره به این که البرز قلب، تهران مغز و تبریز جان ایران است می‌گوید: «دبستان برزگران قدیمی‌ترین مدرسه البرز روز بیستم مهر افتتاح شده که بعدها به هدایت و سپاس به بزرگترین و اولین دانشکده کشاورزی غرب آسیا مبدل گشت و در این دانشکده انسان‌های فرهیخته بسیاری تربیت شده‌اند. در بیستم مهر برای روز فرهنگی البرز دو سالی به صورت نمادین بزرگداشت گرفتیم. هدف بنده از پیگیری این مهم ایجاد انگیزه برای جوانان البرزپژوه می‌باشد. امروز با افتخار اعلام می‌کنم که ده‌ها گروه از جوانان علاقمند در حوزه‌های مختلف تا مقطع رساله دکترا در مسیر بنیاد البرز شناسی و روز فرهنگی البرز فعالیت عاشقانه و عالمانه می‌نمایند.»

در خصوص نقش اقوام و مشخصا ترک‌ها به عنوان ساکنان غالب البرز می‌گوید: « از سه مقوله دشت، کوهپایه و کوهستان بنده وقت کافی برای مطالعه دشت‌های البرز که عمدتاً ترک‌نشین هستند صرف نکرده‌ام.»

دکتر رجبی در خصوص تاریخچه آموزش و پرورش و مدارس قدیمی کرج نیز کتابی به رشته تحریر در آورده است و معتقد است این کتاب ناقص بوده و نیاز به کتاب ترمیمی دارد.

از وی در خصوص تدریس در شهیدستان کرج می‌پرسم، نفسی تازه کرده می‌گوید: «رضاجان؛ چهار مدرسه قدیمی و مؤثر کرج عبارت بودند از: فارابی (دهخدای فعلی)، رازی حصارک، فردوسیِ شاه عباسی و شریعتی (شهدای انقلاب اسلامی شهیدستان فعلی).

در مقطعی شهیدستان کرج بیش از دو هزار دانش‌آموز کرجی را در دو شیفت پذیرایی می‌کرد و همیشه از دبیرستان‌های تعیین‌کننده است. من زمان آقایان زمانی‌نیا و نعمتی سه سال در شهیدستان تدریس کرده‌ام»

استاد رجبی بدون شک در کنار دکتر حسین عسکری و… در ارتقای فرهنگی و البرز پژوهی نقشی بی‌بدیل و ممتاز ایفا می‌نماید و دکتر رجبی پدر معنوی استان‌شناسی و البرز پژوهی می‌باشد. وی دانش‌آموخته دکترای جغرافیای سیاسی (ژئوپلتیک) بوده و مؤسس خانه‌ی فرهنگ و بنیاد البرز شناسی می‌باشد.

جهت درک ژرفنای اندیشه و عظمت استاد در فرصتی دیگر مصاحبه تخصصی خواهیم داشت.