تازه ترین داده های مرکز آمار ایران از وضعیت بازار کار کشور نشان می دهد که در بهار امسال، به جمعیت در سن کار کشور (۱۵ ساله و بیشتر) بیش از ۷۴۷ هزار نفر افزوده شده است. در این میان، به تعداد افراد مشارکت کننده در بازار کار بیش از ۴۹۲ هزار نفر و به جمعیت غیر فعال (افرادی که در پی شغل نیستند)، بیش از ۲۵۵ هزار نفر افزوده شده است. این وضعیت موجب شده تا نرخ مشارکت اقتصادی که حاصل نسبت جمعیت فعال (شاغل و بیکار) به جمعیت در سن کار است، از ۴۰٫۹ درصد در بهار ۱۴۰۱ به ۴۱٫۲ درصد در بهار ۱۴۰۲ برسد.

افت کم سابقه نرخ بیکاری تا سطح ۸٫۲ درصد

معمولاً در شرایطی که تعداد کارجویان  افزوده می شود، در صورت  بهبود نیافتن بازار کار، به تعداد بیکاران و همچنین نرخ بیکاری اضافه خواهد شد. با این حال، داده های اخیر مرکز آمار ایران نشان می دهد که به ظاهر وضعیت بازار کار در بهار امسال به گونه ای بوده که توانسته است پاسخگوی رشد آمار کارجویان باشد.

بر این اساس، ملاحظه می شود از تعداد بیش از ۲ میلیون و ۳۹۹ هزار بیکار (و جویای شغل) در بهار ۱۴۰۱، بیش از ۲۳۵ هزار نفر کاسته شده و در نتیجه تعداد بیکاران در بهار امسال به حدود ۲ میلیون و ۱۶۴ هزار نفر رسیده است.

به موازات این کاهش تعداد بیکاران، شاهد افت یک واحد درصدی در نرخ بیکاری بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته نیز هستیم. بهار سال گذشته، نرخ بیکاری ۹٫۲ درصد بود و در نتیجه این رقم در بهار امسال به ۸٫۲ درصد رسیده است. گزارش اکو ایران در این زمینه حاکی از آن است که نرخ بیکاری ۸٫۲ درصدی در بهار امسال، کمترین نرخ بیکاری بهار در ۲۰ سال گذشته به شمار می رود.

رشد پرقدرت خالص اشتغال

یکی از داده های مهم در میان آمارهای اشتغال مرکز آمار، تغییرات تعداد شاغلان، ناظر به خالص ایجاد اشتغال (کسر تعداد بیکارشده ها از افرادی که مشغول کار شده اند)،است. طبق اظهارات مسئولان وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی برای امسال ایجاد اشتغال بیش از یک میلیون نفر هدف گذاری شده است. در این خصوص، گزارش مرکز آمار نشان می دهد در سه ماه نخست امسال، تعداد شاغلان در کشور با افزایش بیش از ۷۲۸ هزار نفری نسبت به بهار ۱۴۰۱، به بیش از ۲۴ میلیون و ۳۰۵ هزار نفر رسیده است. به این ترتیب در صورت تداوم این وضعیت، تحقق اشتغال هدف گذاری شده دور از دسترس نیست.

تعداد شاغلان هنوز کمتر از قبل کرونا

با این حال به رغم افزایش بیش از ۷۲۸ نفری تعداد شاغلان در بهار امسال نسبت به بهار سال قبل و رسیدن آن به حدود ۲۴ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر، بررسی آمار شاغلان در بهار سال های اخیر نشان می دهد که هنوز این رقم با تعداد شاغلان در آخرین بهار قبل از شیوع کرونا یعنی بهار ۹۸، فاصله دارد. در آن سال تعداد افراد شاغل در بهار در حدود ۲۴ میلیون و ۴۶۲ هزار نفر بوده است.

اشتغال ناقص کاهش یافت

اشتغال ناقص درباره افراد شاغلی گفته می شود که در بازه زمانی بررسی شده، به دلایل اقتصادی نظیر رکود کاری، پیدا نکردن کار با ساعت کار بیشتر، قرار داشتن در فصل غیر کاری و … کمتر از ۴۴ ساعت کار کرده و خواهان و آماده برای انجام کار اضافی بوده اند. در نتیجه طبیعی است که اشتغال ناقص کمتر، یک مولفه مثبت برای بازار کار به شمار می رود. با این اوصاف، آمارهای مرکز آمار بیانگر کاهش اشتغال ناقص در مقایسه بهار ۱۴۰۱ و بهار ۱۴۰۲ است. طبق این داده ها، سهم اشتغال ناقص یعنی جمعیت دارای اشتغال ناقص به کل جمعیت شاغل (۱۵ ساله و بیشتر) از ۹٫۷ درصد به ۸٫۳ درصد معادل بیش از ۲۷۲ هزار نفر کاهش یافته است.

اشتغال کشاورزی آب رفت

آمارهای مرکز آمار، کاهش اشتغال در بخش کشاورزی در بهار امسال را نشان می دهد. طبق این آمارها، سهم اشتغال کشاورزی از ۱۶ درصد به ۱۵٫۵ درصد رسیده و در عوض، سهم اشتغال صنعت و خدمات به ترتیب از ۳۲٫۷ درصد به  ۳۳٫۱  درصد و نیز از ۵۱٫۲ درصد به ۵۱٫۳ درصد افزایش یافته است. به نظر می رسد بروز خشکسالی و تداوم ساختارهای کهنه و سنتی در کشاورزی کشور، از جمله علل کاهش اشتغال کشاورزی در شرایط کنونی باشد.