هدی حکمتی، کارشناس میراث فرهنگی و تهیه کننده پرونده میراث ناملموس ثبت ملی شده شیرینی مشکوی در یادداشتی نوشت: خوراک محلی ریشه در تاریخ، آداب‌ و رسوم و اقلیم مناطق مختلف دارند. این غذاها نه تنها نشان‌دهنده ذائقه مردم هر منطقه، بلکه بازتاب‌دهنده شرایط جغرافیایی و اجتماعی آن‌ها در طول زمان هستند.

برای مثال در مناطق سردسیر، غذاهای گرم و مقوی بیشتر رایج بوده‌اند، در حالی که در مناطق گرم‌تر، خوراک‌هایی سبک‌تر و خنک‌کننده تهیه می‌شدند. شیرینی مشکوی نیز متأثر از سبک زندگی و مواد اولیه در دسترس محور کرج چالوس تهیه می‌شود و دارای طبعی گرم است. در حقیقت ازلحاظ ماهیت مواد تشکیل دهنده، این شیرینی در فصل زمستان بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

از شیرینی مذکور در مناسبت‌های مختلف در روستاهای محور کرج چالوس استفاده می‌شود. آنچه در مورد این نوع شیرینی حائز اهمیت است، شیوه فرآوری آن بوده که در صورت آموزش و ترویج اهالی به پخت، می‌تواند منبعی بسیار خوبی برای درآمدزایی مردم باشد.

از آنجایی که شیرینی‌ها به عنوان بخش جدایی ناپذیر در زندگی مردمان بومی هر منطقه محسوب می‌شوند، تاریخچه شیرینی پزی در فرهنگ غذایی ایران قدمتی طولانی دارد. پختن شیرینی در مناسبت‌های مختلف از تولد و عروسی و مراسم ختم گرفته تا مهمانی و دورهمی‌ها انجام می‌شود.

اگر نگاهی عمیق‌تر به فرهنگ خوراک ایران داشته باشیم، متوجه جایگاه ویژه شیرینی سنتی در سبد خوراکی مردم می‌شویم؛ شیرینی‌هایی که بعضا علاوه بر یدک کشیدن معنای شیرینی، به لحاظ برخورداری از مواد مغذی، اتفاقا بسیار مقوی هم هستند.

شیرینی مشکوی به عنوان یکی از شیرینی‌های بسیار مغذی در جوامع محلی محور کرج چالوس شناخته شده است. به لحاظ طب سنتی تمام مواد تشکیل دهنده این شیرینی طبع بسیار گرمی دارند. در حال حاضر این شیرینی به مناسبت‌های مختلف از جمله مراسم شب یلدا، اعیاد مختلف و جهت تقویت قوای جسمی بانوان بعد از زایمان و… تهیه می‌شود. این شیرینی در روستاهای واریان، خور، ارنگه، کندر و… تهیه می‌شود.

مواد به کار رفته در شیرینی مشکوی شامل گردو، شیره انگور، پودر قند و عسل است که هر کدام دارای خواص بی نظیری هستند.

تاریخچه تولید و پخت این شیرینی به طور دقیق مشخص و طبق روایت مردمان بومی محور کرج چالوس و بر اساس تاریخ شفاهی که نسل به نسل و سینه به سینه در مورد این شیرینی صحبت شده است، قدمت پخت آن در محدوده محور چالوس بیش از ۲۰۰ سال تخمین زده می‌شود.

در پایان باید گفت یکی از رازهای ماندگاری خوراک بومی هر منطقه پیوندی است که بین نسل‌های مختلف برقرار می‌کند و نوعی فرهنگ را منتقل می‌کنند. اگرچه خوراک بومی با گذشت زمان و با توجه تغییرات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی دستخوش تغییر شده‌اند، اما همچنان بخشی از هویت فرهنگی و خاطرات جمعی مردم هستند. امروزه با رشد گردشگری و علاقه به غذاهای سنتی، بسیاری از این خوراک‌ها دوباره احیا شده و به یکی از جاذبه‌های گردشگری مناطق مختلف تبدیل شده‌اند. تجربه غذاهای بومی، فرصتی برای لمس تاریخ و فرهنگ هر منطقه است که می‌تواند ارتباط عمیق‌تری با مردم و گذشته آن‌ها ایجاد کند.

میراث آریا