به قلم رضا قاسمپور

? دیالوگ پایانی و ماندگار زوتوپیا

جودی (خرگوش کنجکاو و ماجراجو) میگوید:

“زندگی واقعی پیچیده تر از شعارهای پشت ماشینی است.

همه ی ما با هم متفاوت هستیم و فقط یه محدودیت هایی داریم.

همه ی ما مرتکب خطا و اشتباه میشویم، ولی اگر همدیگر را باور داشته باشیم استثنایی تر خواهیم شد. اما باید تلاش کنیم، تلاش کنیم تا بتوانیم دنیا را به جای بهتری تبدیل کنیم.

به درون خودتان نگاه کنید و این را بدانید که تغییر کردن از خودتان شروع میشود، از من شروع میشود، نه، از همه ی ماها شروع میشود.”

? Zootopia =zoo+utopia

میدانیم زوتوپیا تلفیق زو به معنای باغ وحش و اوتوپیا به مفهوم آرمانشهر میباشد.

این آرمانشهر از مناظر مختلفی قابل تماشاست:

از منظری میتوان زوتوپیا را همان سیستم حکومتی لیبرال دموکراسی (همه چیز مباح است، حتی پیوستن به طبیعت گرایان و عریانی محض) خواند. از این منظر، افراد ضد سیستم محور شرارت خواهند بود.

از منظری دیگر میتوان از این فیلم مذاکرات هسته ای بین ایران و امریکا را برداشت نمود. (مذاکرات یک خرگوش زاینده با روباه مکار و حیله گر و تلاش برای دوستی و صلح خیر و شر)

به هر حال باید اذعان نمود که سینما یکی از قدرتمندترین سلاحهای اختراع شده میباشد و هالیوود سردمدار چنین صنعت عظیم و موثری است.

شرکت والت دیزنی سازنده انیمیشن های بسیاری است. دیزنی با ساخت زوتوپیا همه مخاطبانش را غافلگیر نمود.

در این انیمیشن جذاب، کمدی و ظاهراً کودکانه همانند داستان #قلعه_حیوانات جورج اورول و کارتون #رابین_هود و حتی #ماهی_سیاه_کوچولوی صمد بهرنگی حیوانات سمبل انسانها هستند.

پیام کلی فیلم ترویج صلح و دوستی، کنجکاوی و تسلیم نشدن (ویژگی بارز ماهی سیاه کوچولوی صمد) است.

انتقاد از ساختارهای اجتماعی سیاسی جوامع بشری مخالفت با تبعیض نژادی و جامعه الیگارشی و سلسله مراتبی است.

بیان واقعیتهای جاری زیر پوست شهر جوامع امروزین در قالب کارتون و با زبان حیوانات، شیرین و جذاب بوده و به مخاطب تلقین میکند که مهمتر از این که از کجا و کدام شهر و با چه عقیده و نژادی آمده، این است که چه تأثیری در گره گشایی از مشکلات اجتماع پیرامونش دارد.

جودی هپس خرگوشی است که از کودکی رویای پلیس شدن در زوتوپیا را در سر می پروراند و بالاخره با گذشتن از هفت خوان رستم و سپری کردن دوره تعلیمات نظامی به جرگه پلیس می پیوندد، ولی رییس پلیس او را در حد پارکبان تحقیر و تخفیف میدهد. جودی با روباه مکاری به نام نیک آشنا میشود و در فرآیند پیگیری سمور گمشده به کمک نیک به مکاشفات شگرفی دست می یازد و دست شهردار و معاونش را در هار کردن حیوانات رو کرده و به قهرمان زوتوپیا مبدل میگردد.

در اثنای فیلم ریزبینی و تیزبینی مسائل زیر پوست شهر حیوانات توسط کارگردان ستودنی بوده و تماشاگر از کودک کنجکاو تا سالمند پرتجربه را پای فیلم میخکوب میکند.

? سخن آخر

عمده منتقدین و صاحبنظران عرصه فیلم و انیمیشن فارغ از انتقادات فنی و محتوایی، در مجموع دید مثبتی نسبت به زوتوپیا دارند و ضمن انتظار برای اکران زوتوپیای ۲ معتقدند که:

«زوتوپیا» در برگیرنده مضامین ارزشمندی است که مختص به مسائل روز جهان می باشد. دنیای انیمیشن در سالهای گذشته تمرکز و تاکید ویژه ای بر مقوله خانواده داشته و اغلب انیمیشن های ساخته شده نیز به خوبی توانسته اند ارزش و جایگاه خانواده و همدلی را به کودکان بیاموزند. اما تفاوت عمده ای که «زوتوپیا» با دیگر انیمیشن های دیزنی دارد، پرداختن به مسائل بشردوستانه ای است که کمتر تا بحال با این جدیت در سینما شاهدش بوده ایم.

در جدیدترین انیمیشن دیزنی، سازندگان تفاوت های نژادی در جامعه را به عنوان تم اصلی در نظر گرفته اند. شهر زوتوپیا که نشانه ای از یک جامعه پویا و سرحال می باشد، تشکیل شده از حیواناتی است که تفاوت های نژادی فراوانی دارند اما در عین حال که برخی از آنها می توانند دیگری را لقمه چپ کنند، به خوبی و خوشی در یک جامعه آرمانی در حال زندگی در کنار یکدیگر هستند.

«زوتوپیا» به خوبی این مفهوم را در جریان داستان پرورش داده که افراد می توانند در یک جامعه فارغ از هر نژادی، زندگی خوشحال و آرامی در کنار هم داشته باشند و احترام متقابل یکی از ارکان اصلی آن می باشد.

«زوتوپیا» همچنین در خلق موقعیت طنز یکی از بهترین انیمیشن های چند سال اخیر می باشد که به لطف برخورداری از گونه های متفاوت حیوانات که به خوبی توانسته اند بازه گسترده ای از موقعیت های طنز را در اختیار سازندگان قرار دهند، لحظات جذابی خلق کرده که می توان با خیال راحت به تماشای آن نشست و لذت برد. یکی از جذاب ترین این شخصیت ها، حیوان تنبل می باشد که احتمالا در آینده انیمیشن های کوتاه و جالبی از آن توسط دیزنی ساخته و منتشر خواهد شد.